Ποιος είναι ο συνηθισμένος ή τυπικός φόβος;

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη φόβου που ίσως βιώσουμε σε διαφορετικές στιγμές της ζωής μας. Συνήθως, ο φόβος σχετίζεται με τις προκλήσεις και τις εμπειρίες μας στη δεδομένη στιγμή της ζωής μας, και έτσι μπορεί να ποικίλει. Ο τυπικός φόβος που αισθανόμαστε οι περισσότεροι άνθρωποι κάποιες στιγμές είναι, για παράδειγμα, ο φόβος που προκαλείται από τους δυνατούς θορύβους, τα ξένα ή μη οικεία πρόσωπα, τις καταιγίδες ή άλλα φυσικά φαινόμενα, τον αποχωρισμό από τους γονείς μας, τα υπερφυσικά όντα, τις ασθένειες ή τους σωματικούς τραυματισμούς, τη βία, τα τεστ/διαγωνίσματα, τις σχολικές μας επιδόσεις, την εξωτερική μας εμφάνιση και την κοινωνική αμηχανία.  

 

Μπορεί να εκφράσουμε τον φόβο μας με διάφορους τρόπους. Μερικοί από αυτούς τους τρόπους μπορεί να είναι το κλάμα, η νευρικότητα, το «πάγωμα» (σωματική ακινησία), η προσκόλληση σε κάποιο κοντινό πρόσωπο που εμπιστευόμαστε ή η αποφυγή αυτού  που φοβόμαστε. Ορισμένες φορές, δεν αντιλαμβανόμαστε ότι ο φόβος μας είναι υπερβολικός ή παράλογος και σπάνια κατανοούμε τη δυσφορία που μας προκαλεί. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές, όταν αισθανόμαστε φόβο, το συναίσθημα αυτό ίσως διαρκέσει για πολύ και ίσως μας προκαλέσει μια σειρά από σωματικά συμπτώματα, όπως να νιώθουμε την καρδιά μας να χτυπά δυνατά, δύσπνοια, ζαλάδα κ.λπ. 

 

Πότε χρειάζεται να δώσω ιδιαίτερη προσοχή στους φόβους;

Παρόλο που, σε γενικές γραμμές, ο φόβος είναι ένα κοινό συναίσθημα, δεν οδηγεί συνήθως σε ανεξέλεγκτη ανησυχία ή δεν μας εμποδίζει να συμμετέχουμε κανονικά σε δραστηριότητες τις οποίες απολαμβάνουμε. Για παράδειγμα, είναι τυπικό να φοβόμαστε ένα σημαντικό τεστ/διαγώνισμα ή κάποια σχολική εργασία, αλλά δεν είναι τυπικό να νιώθουμε άρρωστοι για αυτό ή να μην πηγαίνουμε στο σχολείο για να το αποφύγουμε. Εξίσου τυπικό είναι να φοβόμαστε ορισμένες κοινωνικές καταστάσεις με άτομα που δεν γνωρίζουμε ακόμα, αλλά δεν είναι τυπικό όταν ο φόβος μάς εμποδίζει να συμμετέχουμε σε κοινωνικές δραστηριότητες.  

 

Τι μπορώ να κάνω εάν αντιμετωπίζω δυσκολίες που σχετίζονται με υπερβολικό φόβο;

Μπορεί να είναι κοπιαστικό και εκνευριστικό να χρειάζεται να διαχειριζόμαστε τον υπερβολικό φόβο μας. Εάν καταλαβαίνεις ότι αντιμετωπίζεις δυσκολίες που σχετίζονται με υπερβολικό φόβο, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείς να δοκιμάσεις να κάνεις:

  • Ζήτησε βοήθεια από έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι. Οι ενήλικες που εμπιστευόμαστε είναι συνήθως οι γονείς/φροντιστές μας, άλλα μέλη της οικογένειάς μας ή κάποιος που είναι υπεύθυνος να μας φροντίζει. Ενημέρωσε τους ενήλικες που εμπιστεύεσαι για τις δυσκολίες σου. Μπορούν να σε στηρίξουν οι ίδιοι, αλλά και να σε βοηθήσουν να λάβεις επιπλέον βοήθεια που ίσως χρειάζεσαι. 
  • Κατανόησε πώς λειτουργεί ο φόβος. Όταν βρεθούμε αντιμέτωποι με κάτι ή σκεφτούμε κάτι που φοβόμαστε, «χτυπάει» στον εγκέφαλό μας ένας συναγερμός. Ο συναγερμός αυτός προειδοποιεί όλο το σώμα  μας να προετοιμαστεί είτε για να αντιμετωπίσει την αντιληπτή απειλή είτε για να φύγει μακριά από αυτή. Όταν συμβαίνει αυτό, αυξάνουν οι καρδιακοί μας παλμοί και ο ρυθμός της αναπνοής μας, και σφίγγονται οι μύες μας. Υπάρχουν φορές που ο συναγερμός αυτός «χτυπάει» κατά λάθος, χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή. Πολλές φορές, ο φόβος μας είναι υπερβολικός και μη ρεαλιστικός. Γι’ αυτό, το να αντικρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις που μας προκαλούν φόβο, θα οδηγεί σταδιακά στο να μειωθεί η αγωνία μας με την πάροδο του χρόνου.
  • Όποτε είναι εφικτό, προετοιμάσου να αντιμετωπίσεις αυτό που φοβάσαι περισσότερο. Το να αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας είναι ο καλύτερος τρόπος για να τους ελαττώσουμε. Εάν, για παράδειγμα, ανησυχείς επειδή θα πας στο νέο σου σχολείο, μπορείς να κανονίσεις να το επισκεφτείς πριν από την πρώτη μέρα για να το εξερευνήσεις, ώστε να εξοικειωθείς με τον χώρο από πριν. Επίσης, εάν έχεις μια σημαντική σχολική εργασία, προσπάθησε να εξασκηθείς από πριν στο πώς θα την παρουσιάσεις μέσα στην τάξη .  
  • Θέσε ρεαλιστικούς στόχους ώστε να αντιμετωπίσεις αυτό που σε φοβίζει. Εάν, για παράδειγμα, φοβάσαι συνήθως να μένεις μόνος/μόνη στο σπίτι, ίσως θα μπορούσες να συμφωνήσεις με την οικογένειά σου να σε αφήνουν σταδιακά μόνο σου/μόνη σου για όλο και περισσότερο χρόνο μέσα στην ημέρα, ώστε, τελικά, να τα καταφέρνεις να μένεις μόνος σου/μόνη σου για αρκετό διάστημα. 
  • Θυμήσου ότι η αλλαγή απαιτεί χρόνο και ότι ο φόβος είναι ένα πολύ δυνατό συναίσθημα. Για να αντιμετωπίσεις τον φόβο σου, χρειάζεται να προσπαθήσεις να παραμείνεις σταθερός/σταθερή στη προσπάθεια που κάνεις.  Τις περισσότερες φορές αυτό απαιτεί χρόνο και εξάσκηση
  • Προσπάθησε να μην αποφεύγεις αυτά που φοβάσαι. Το να αποφεύγεις τον φόβο σου πιθανώς θα κάνει την ημέρα σου λίγο πιο χαλαρή, αλλά σε βάθος χρόνου αυτό θα συνεχίσει να ενισχύει  το άγχος σου και με τον καιρό αυτό θα γίνεται πιο έντονο. Η αποφυγή δεν μας βοηθά να μάθουμε πώς να αντιμετωπίζουμε τον φόβο μας ή να αντέχουμε τη δυσφορία που μας προκαλεί κάθε φορά. Αντίθετα, το να μάθουμε πώς διαχειριζόμαστε τον φόβο μας μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της ανεξαρτησίας μας, με αποτέλεσμα να νιώσουμε ότι έχουμε τον έλεγχο των καταστάσεων και να φοβόμαστε λιγότερο.

Εάν έχεις ήδη δοκιμάσει κάποιες ή τις περισσότερες από τις παραπάνω προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να ζητήσεις από έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι να αναζητήσει επαγγελματική υποστήριξη. 

 

Εάν ο φόβος είναι πολύ συχνός, έντονος, εκδηλώνεται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, διαφέρει πολύ από αυτόν που βιώνουν άλλα άτομα ίδιας ηλικίας και παρεμβαίνει αρνητικά στην καθημερινή σου ζωή, ίσως αποτελεί πιθανή ένδειξη κάποιας  Ειδικής Φοβίας. 

 

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορεί να με βοηθήσει;

Πολλές φορές έχουμε αισθήματα ντροπής, ανεπάρκειας ή ενοχής όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με υπερβολικό φόβο. Εάν θεωρείς ότι αντιμετωπίζεις τέτοιου είδους δυσκολίες, υπάρχει διαθέσιμη υποστήριξη και καθοδήγηση αυτή τη στιγμή. 

 

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τους αρχικούς σου προβληματισμούς και να σε παραπέμψει σε ειδικούς επαγγελματίες.  Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, μια επίσκεψη  σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη. 

 

Το δημόσιο σύστημα υγείας  και το δημόσιο σύστημα παιδείας παρέχουν υπηρεσίες μέσω των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης  (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

 

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.

 

camhicode-2

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;
Ναι!
Όχι πραγματικά