Ποια είναι η τυπική επικοινωνία με τους άλλους;

Παρόλο που κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως ήδη γνωρίζουν οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί, υπάρχουν τυπικές δεξιότητες που αναμένεται να έχουν κατακτήσει τα παιδιά γύρω σε κάποια συγκεκριμένη ηλικία.  

Από την ηλικία των 6 ετών και έπειτα, τα παιδιά τείνουν να βελτιώνουν σταδιακά τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες. Εκφράζουν ολοένα και περισσότερο τις επιθυμίες, τις ανάγκες και τις σκέψεις τους αποτελεσματικά, χρησιμοποιώντας ένα ρεπερτόριο λέξεων που διαρκώς εμπλουτίζεται. Αρχίζουν να συμμετέχουν σε συζητήσεις διαλόγου, φτάνοντας στο σημείο να μπορούν να συμμετέχουν σε σύνθετες συζητήσεις και σύνθετους διαλόγους. Το παιχνίδι και η συναναστροφή με τους φίλους τους αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για εκείνα. Ακόμα και παρά το γεγονός ότι ορισμένες φορές μπορεί να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με κακία, κατορθώνουν να βελτιώνουν την ικανότητά τους να μοιράζονται και να συνεργάζονται, καθώς και να διατηρούν και να εκτιμούν τις στενές σχέσεις. 

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για έναν μαθητή μου με δυσκολίες στην επικοινωνία με τους άλλους;

Παρόλο που όλα τα παιδιά αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες με τον δικό τους ρυθμό, αναμένεται να κατακτήσουν τα κοινωνικά ορόσημα της ηλικίας τους με διαφορά λίγων μηνών σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Ως εκπαιδευτικός, χρειάζεται να ανησυχήσετε εάν ένας μαθητής σας εκδηλώσει κάποια από τα ακόλουθα:

• Ενδιαφέρεται πολύ λίγο ή δεν ενδιαφέρεται καθόλου να περνάει χρόνο μαζί με τους γονείς/φροντιστές του.
• Αρνείται να ανταποκριθεί γενικά στους ανθρώπους ή ανταποκρίνεται μόνο αρνητικά ή επιφανειακά.
• Ενδιαφέρεται πολύ λίγο ή δεν ενδιαφέρεται καθόλου να παίζει με άλλα παιδιά.
• Δεν συμμετέχει σε διάφορες δραστηριότητες  και η στάση του μοιάζει ασυνήθιστα παθητική.
• Αποφεύγει ή δείχνει να αδιαφορεί για τα άλλα παιδιά και τους ενήλικες.
• Η προσοχή του αποσπάται εύκολα ή δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σε οποιαδήποτε μεμονωμένη δραστηριότητα για περισσότερο από πέντε λεπτά (όταν είναι πάνω από 3 ετών) ή αντίθετα προσηλώνεται υπερβολικά σε μια δραστηριότητα χωρίς να αποσπάται από αυτή.
• Συνεχίζει να παίζει μόνο του ακόμα και όταν περιβάλλεται από άλλα συνομήλικα παιδιά, χωρίς να αλληλεπιδρά μαζί τους στο παιχνίδι.
• Δυσκολεύεται να ακολουθήσει τους κανόνες των κοινωνικών παιχνιδιών με τους συνομηλίκους του (π.χ., κυνηγητό, κρυφτό).
• Παρακολουθεί από μακριά τους συνομηλίκους του να παίζουν χωρίς να συμμετέχει το ίδιο.
• Δυσκολεύεται να παίξει παιχνίδια φαντασίας.
• Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του στα παιχνίδια. 
• Θεωρεί “φίλους” του  συνομηλίκους ή συμμαθητές του με τους οποίους δεν έχει προσωπική σχέση.
• Δυσκολεύεται να παραμείνει στο θέμα της συζήτησης. 
• Επιμένει να μιλάει για τα δικά του ενδιαφέροντα, ανεξάρτητα από το αν οι άλλοι  ενδιαφέρονται για αυτά.
• Δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει τη μη λεκτική επικοινωνία, όπως τη βλεμματική επαφή, τις εκφράσεις του προσώπου και τις περιγραφικές ή εμφατικές χειρονομίες. Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τα συναισθήματα ή τις προθέσεις των άλλων.
• Συμπεριφέρεται με υπερβολικό φόβο, συστολή ή επιθετικότητα. 

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω έναν μαθητή μου με δυσκολίες στην επικοινωνία με τους άλλους;

Κάποια παιδιά χρειάζονται λίγη υποστήριξη ή εξάσκηση για να βελτιώσουν την κοινωνική επικοινωνία τους. Εάν είστε εκπαιδευτικός, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να επιχειρήσετε να κάνετε, για να υποστηρίξετε την ανάπτυξη της κοινωνικής επικοινωνίας μαθητή σας: 

Οι παιδίατροι, οι εργοθεραπευτές, οι φυσικοθεραπευτές και οι λογοθεραπευτές μπορούν να αξιολογήσουν τις δεξιότητες ενός παιδιού, και να διαπιστώσουν εάν υπάρχει κάποια απόκλιση. Οι γονείς/φροντιστές του παιδιού μπορούν να επιλέξουν να ζητήσουν από τους επαγγελματίες αυτούς να υποστηρίξουν  το παιδί τους και να το βοηθήσουν να αναπτύξει τις δεξιότητες στις οποίες δυσκολεύεται. Οι εργοθεραπευτές, οι φυσικοθεραπευτές και οι λογοθεραπευτές συνεργάζονται επίσης τόσο με τους εκπαιδευτικούς όσο και με τους γονείς/φροντιστές, και τους μαθαίνουν πώς να υποστηρίζουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του παιδιού και εκτός των θεραπευτικών συνεδριών.   

Το δημόσιο σύστημα υγείας και το δημόσιο σύστημα παιδείας παρέχουν υπηρεσίες μέσω των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Εάν οι δυσκολίες ενός μαθητή σας στην επικοινωνία με τους άλλους είναι πολύ έκδηλες εμφανίζονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, αποκλίνουν πολύ από αυτές που αντιμετωπίζουν τα παιδιά ίδιας ηλικίας και παρεμβαίνουν αρνητικά στις καθημερινές σχολικές του δραστηριότητες, ίσως αποτελούν ένδειξη Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.