Ποια είναι η συνηθισμένη παραπτωματική συμπεριφορά και επιθετικότητα;

Είναι τυπικό οι μαθητές, τουλάχιστον κάποιες φορές, να παραβαίνουν τους κανόνες, ακόμα και να συμπεριφέρονται επιθετικά προς τους γονείς/φροντιστές τους και τους συνομηλίκους τους. Ενώ οι μικρότεροι μαθητές καθοδηγούνται σε μεγάλο βαθμό από τους κανόνες, οι μεγαλύτεροι μαθητές παραβαίνουν περιστασιακά τους κανόνες στο σπίτι ή στο σχολείο, παρόλο που γνωρίζουν ότι εάν τους πιάσουν, θα υποστούν συνέπειες. Οι παραβατικές συμπεριφορές αυτού του είδους είναι τυπικές και θεωρούνται μέρος της τυπικής ανάπτυξης των μαθητών.

Υπάρχουν αναμενόμενες συμπεριφορές και σε ό,τι αφορά την επιθετικότητα. Τα νήπια μπορεί να χτυπήσουν κάποιον όταν αναστατωθούν, χωρίς, όμως, να έχουν την πρόθεση να κάνουν κακό ή να προκαλέσουν πόνο. Θέλουν απλώς να ικανοποιήσουν μια άμεση ανάγκη τους. Εξίσου τυπικό είναι να ξεκινούν δύο μικρά αγόρια να τσακώνονται στην παιδική χαρά για κάτι που οι ενήλικες μάλλον θα θεωρούσαν ασήμαντο. Είναι κεντρικής σημασίας ότι αυτές συμπεριφορές είναι περιστασιακές και δεν μεταφέρονται αλλού.

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για την παραπτωματική συμπεριφορά και την επιθετικότητα ενός μαθητή μου;

Παρόλο που όλοι οι μαθητές ενδέχεται να επιδείξουν κάποια στιγμή αυτές τις συμπεριφορές, προκαλείται ανησυχία όταν παίρνουν τη μορφή μοτίβου και εμφανίζονται όλο και πιο συχνά και πιο έντονα. Οι μαθητές που αντιμετωπίζουν τέτοιες δυσκολίες ίσως:

Είναι ευερέθιστοι.
Χάνουν εύκολα την ψυχραιμία τους.
Τσακώνονται με τους εκπαιδευτικούς τους.
Αρνούνται να ακολουθήσουν κανόνες.
Ενεργούν με λεκτική ή σωματική επιθετικότητα.
Δεν μετανιώνουν κατόπιν.

Η επιθετικότητα μπορεί να υπάρχει και χωρίς παραβατική συμπεριφορά, και χρειάζεται πάντοτε να διερευνάται. Οι μαθητές μπορεί να γίνουν επιθετικοί για κάποιους από τους ακόλουθους λόγους, οι οποίοι είναι ανησυχητικοί:

Δυσκολία ρύθμισης των συναισθημάτων	Μερικές φορές, τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν πολύ έντονα συναισθήματα και δυσκολεύονται να τα διαχειριστούν προτού τα εκδηλώσουν.
Δυσκολία διαχείρισης της ματαίωσης ή του εκνευρισμού	Όταν τα παιδιά και οι έφηβοι δυσκολεύονται να διαχειριστούν αυτά τα συναισθήματα, το αποτέλεσμα ίσως είναι έντονος θυμός.
Παρορμητικότητα	Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι συνήθως περισσότερο παρορμητικοί από τους ενήλικες. Ορισμένα, ωστόσο, μπορεί να εκδηλώσουν υψηλότερα επίπεδα παρορμητικότητας όταν φαίνεται να ενεργούν συχνά με βάση τα συναισθήματά τους χωρίς να τα επεξεργάζονται.
Εμπειρία κάποιου είδους στρεσογόνου παράγοντα	Όταν τα παιδιά και οι έφηβοι βιώνουν εμπειρίες που απαιτούν κάποιο βαθμό προσαρμογής (όπως ο χωρισμός των γονέων, η γέννηση αδερφού/αδερφής, η ασθένεια ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου, η αλλαγή κατοικίας ή σχολείου, κ.λπ.), μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στη διαχείριση των καθημερινών ή δύσκολων καταστάσεων.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω έναν μαθητή μου με παραπτωματική συμπεριφορά και επιθετικότητα;

Καταρχάς, είναι χρήσιμο να κατανοήσετε ότι η συμπεριφορά είναι μια μορφή επικοινωνίας. Οι μαθητές που παραβαίνουν τους κανόνες και γίνονται επιθετικοί το κάνουν συνήθως για να ξεσπάσουν–ίσως δεν έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους με έναν πιο κατάλληλο τρόπο. Ίσως δεν διαθέτουν το απαιτούμενο λεξιλόγιο, την ικανότητα ελέγχου των παρορμήσεων ή τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, ώστε να επιτύχουν αυτό που θέλουν, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν σε τέτοιου είδους συμπεριφορές. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να δοκιμάστε, ως εκπαιδευτικός, να βοηθήσετε αυτούς τους μαθητές:

Γίνετε πρότυπο καλής συμπεριφοράς για τον μαθητή σας. Όταν ένας μαθητής παραβαίνει τους κανόνες και/ή συμπεριφέρεται επιθετικά, είναι σημαντικό να παραμείνετε ήρεμος/η και να λειτουργήσετε ως πρότυπο καλής συμπεριφοράς για εκείνον.
Να είστε υποστηρικτικοί. Είναι σημαντικό να ενημερώσετε τον μαθητή σας ότι έχετε παρατηρήσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει και ότι είστε εκεί για να τον βοηθήσετε. Μπορείτε να ακούστε και να δεχθείτε αυτά που θα σας πει, χωρίς να επιχειρήσετε να προτείνετε αμέσως λύσεις, εκτός και αν ο ίδιος μαθητής σας σάς ζητήσει βοήθεια για να λύσει κάποιο πρόβλημα.
Μιλήστε για αυτό. Μπορείτε να ξεκινήσετε μια συζήτηση με τον μαθητή σας για να εντοπίσετε εάν υπάρχει κάτι στο σχολείο ή στο σπίτι που του προκαλεί δυσφορία. Είναι σημαντικό να του θέσετε απλές ερωτήσεις ώστε να κατανοήσετε τις σκέψεις που ενδεχομένως κάνει για τον εαυτό του και να διαπιστώσετε εάν αισθάνεται δυσφορία για οποιονδήποτε λόγο.
Μην υποχωρείτε σε σχέση με την τήρηση των κανόνων της τάξης. Οι σχολικοί κανόνες θεσπίζονται για να διατηρούν την ασφάλεια, να ορίζουν τις προσδοκίες για τη συμπεριφορά και να διασφαλίζουν την έγκαιρη διεκπεραίωση των μαθημάτων. Το να επιτρέπετε σε ένα παιδί ή έναν έφηβο να παρακάμπτει ή να παραβαίνει τους κανόνες, περνά το μήνυμα ότι οι κανόνες δεν έχουν σημασία και ότι μπορούν να παραβιαστούν χωρίς συνέπειες.
Εξηγήστε τις συνέπειες. Το να επιτρέπεται η παραβατική συμπεριφορά ή η επιθετικότητα χωρίς συνέπειες, το να μην υπάρχει συνέπεια αναφορικά με την τήρηση των κανόνων και τις επιπτώσεις για την παραβίασή τους, και το να εφαρμόζονται δυσανάλογες συνέπειες σε σχέση με τη συμπεριφορά, μπορεί να επιδεινώσουν την επιθετική και την παραβατική συμπεριφορά.
Επαινέστε την κατάλληλη συμπεριφορά. Ορισμένοι μαθητές παραβαίνουν τους κανόνες ή συμπεριφέρονται επιθετικά για να τραβήξουν την προσοχή–η προσοχή που κερδίζεται με αρνητικούς τρόπους εξακολουθεί να είναι προσοχή. Εάν, ωστόσο, οι μαθητές επαινούνται όταν συμπεριφέρονται κατάλληλα, συνειδητοποιούν ότι μπορούν να τραβήξουν την προσοχή κάνοντας το σωστό. Ακόμα και ένας μικρός έπαινος, όταν ο μαθητής σας ακολουθεί τους κανόνες, μπορεί να βοηθήσει πολύ.
Διατηρείστε την ασφάλεια της τάξης. Όταν ένας μαθητής ενεργεί με τρόπο που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια, ειδικά όταν εκδηλώνει επιθετικότητα, είναι απαραίτητο, ως εκπαιδευτικός, να φροντίσετε να διαφυλάξετε τη δική σας ασφάλεια, την ασφάλεια του μαθητή σας αλλά και των υπολοίπων μαθητών.
Ενημερώστε τους γονείς/φροντιστές του μαθητή σας για τις ανησυχίες σας. Οι γονείς/φροντιστές του μαθητή χρειάζεται να ενημερώνονται για οτιδήποτε ανησυχητικό συμβαίνει στο σχολείο σε σχέση με το παιδί τους. Ίσως με τον τρόπο αυτό να μπορέσουν να διαπιστώσουν εάν το παιδί εμφανίζει παρόμοιες ανησυχητικές συμπεριφορές και εκτός σχολείου.
Αναζητήστε βοήθεια από τον επαγγελματία ψυχικής υγείας του σχολείου. Γενικά, η παραβατική συμπεριφορά και η επιθετικότητα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσα στη σχολική τάξη, ειδικά εάν επαναλαμβάνονται τακτικά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, όταν η επίμονη παραβατική συμπεριφορά και η επιθετικότητα προκαλούν ανησυχία, είναι απαραίτητη η υποστήριξη από τον επαγγελματία ψυχικής υγείας του σχολείου.
Αναζητήστε υποστήριξη. Με την άδεια του γονέα/φροντιστή, μπορείτε, ως εκπαιδευτικός, να συμβουλευτείτε και άλλους επαγγελματίες που ειδικεύονται στην υποστήριξη των παιδιών με συναισθηματικές δυσκολίες.

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να βοηθήσει σχετικά με κάποιους αρχικούς προβληματισμούς και να παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα βοηθούσε η συμβουλή από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Γενικά, η παραβατική συμπεριφορά και η επιθετικότητα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά στο σχολείο. Τέτοιου είδους συμπεριφορές αποτελούν ιδιαίτερη πρόκληση και ένας εκπαιδευτικός ίσως δυσκολευτεί πολύ να τις διαχειριστεί μόνος του. Οι συμπεριφορές αυτές μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη ένταση και άγχος μέσα στη σχολική τάξη, επομένως είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί και το σχολικό προσωπικό να συνεργάζονται μεταξύ τους και να λειτουργούν ως ομάδα.

Εάν η παραβατική συμπεριφορά και η επιθετικότητα ενός μαθητή σας είναι πολύ συχνές και έντονες, εκδηλώνονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, διαφέρουν πολύ από αυτές που εκδηλώνουν οι μαθητές της ίδιας ηλικίας και παρεμβαίνουν αρνητικά στις καθημερινές σχολικές του δραστηριότητες μέσα στην τάξη, ίσως αποτελούν ένδειξη πιθανής Εναντιωματικής Προκλητικής Διαταραχής και Διαταραχής Διαγωγής.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.

camhicode-2

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;