Ποιες είναι οι συνηθισμένες ή τυπικές εμμονικές σκέψεις;

Οι περισσότεροι γονείς/φροντιστές θα συμφωνούσαν ότι τα παιδιά τους «κολλάνε» σε πράγματα που τα ευχαριστούν. Μερικές φορές, το παιδί ή ο έφηβος φαίνεται σα να σκέφτεται συνέχεια την αγαπημένη του εκπομπή, το αγαπημένο του τραγούδι, την αγαπημένη του δραστηριότητα ή το αγαπημένο του παιχνίδι. Για παράδειγμα, ένα παιδί 3 ετών μπορεί να σκέφτεται ή να μιλά συχνά για κάποιο λούτρινο παιχνίδι που έχει στο σπίτι. Ένα παιδί 5 ετών μπορεί να επιμένει να ακούει το ίδιο τραγούδι ξανά και ξανά μέσα στο αυτοκίνητο (αλλά και να το τραγουδά όταν δεν βρίσκεται μέσα στο αυτοκίνητο). Ένα παιδί 8 ετών μπορεί να μιλά αδιάκοπα σε όποιον έχει τη διάθεση να το ακούσει για κάποιο παιχνίδι με κάρτες και να είναι σε θέση να ονοματίσει ανά πάσα στιγμή όλους τους χαρακτήρες που απεικονίζονται σε αυτές. Οι έφηβοι, πάλι, μπορεί να μιλούν για τους ίδιους καλλιτέχνες ξανά και ξανά, και να γνωρίζουν τα πάντα για τη ζωή τους. Αυτού του είδους οι εμμονές είναι τυπικές, συνήθως δεν διαρκούν για πολύ και, γενικά, δεν παρεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή. Τυπικές είναι και κάποιες σκέψεις που δεν θέλουμε να κάνουμε ή που μοιάζουν παράξενες, όπως, για παράδειγμα, η σκέψη να πετάξουμε το τηλέφωνο έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου ενώ βρίσκεται σε κίνηση. Όσο παράξενες και να είναι αυτές οι σκέψεις, καμιά φορά έρχονται στο μυαλό όλων μας.  

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για τις εμμονικές σκέψεις του παιδιού μου;

Λόγος προβληματισμού προκύπτει όταν  ένα παιδί ή ένας έφηβος δεν τα καταφέρνει να ησυχάσει το μυαλό του από σκέψεις ή ανησυχίες που δεν θέλει να έχει. Οι ανεπιθύμητες σκέψεις ενδέχεται, μάλιστα, να αναστατώνουν τα παιδιά ή τους εφήβους, ή να παρεμβαίνουν στη σχολική τους ζωή, στις δραστηριότητές τους ή στην κοινωνική τους ζωή. Αυτού του είδους οι σκέψεις ίσως υποδεικνύουν την ύπαρξη κάποιου σοβαρότερου ζητήματος.

Μερικές ανεπιθύμητες σκέψεις και ανησυχίες των παιδιών που μπορεί να ανησυχήσουν τους γονείς/φροντιστές τους, είναι οι εξής:

• Μετρούν σιωπηλά μέχρι έναν συγκεκριμένο αριθμό ή μετρούν αντικείμενα για να βεβαιωθούν ότι ο αριθμός τους είναι συγκεκριμένος.
• Επαναλαμβάνουν νοερά λέξεις μέχρι να νιώσουν άνετα ή «όπως πρέπει».
• Δημιουργούν και διαρκώς αναθεωρούν νοητικές λίστες στο μυαλό τους. 
• Κατ’ επανάληψη σκέφτονται ή αναθεωρούν στιγμιότυπα αλληλεπιδράσεων που είχαν στο παρελθόν,  με σκοπό να βεβαιωθούν ότι δεν προσέβαλαν ή δεν πλήγωσαν κάποιον.
• Έχουν επαναλαμβανόμενες ανησυχίες ότι θα συμβούν άσχημα πράγματα.
• Έχουν επαναλαμβανόμενες ανησυχίες για τα μικρόβια ή τη βρωμιά (ακόμα και χωρίς δικαιολογημένη αιτία).
• Αναζητούν επανειλημμένως διαβεβαιώσεις ότι δεν θα συμβούν άσχημα πράγματα.
• Ρωτούν τον γονέα/φροντιστή τους σχετικά με τις ανησυχίες τους ξανά και ξανά.

Ως παρατηρητής, ίσως δυσκολευτείτε να καταλάβετε εάν το παιδί σας βιώνει ανεπιθύμητες σκέψεις ή ανησυχίες. Συχνά, αυτά τα παιδιά ή οι αυτοί οι έφηβοι εκλαμβάνονται εσφαλμένα ως αφηρημένα ή αποσυρμένα. Άλλες ενδείξεις εμμονικών σκέψεων είναι, μεταξύ άλλων, οι εναλλαγές της διάθεσης και οι αλλαγές στην όρεξη, τον ύπνο, τις σχολικές επιδόσεις ή τις φιλικές σχέσεις.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου με εμμονικές σκέψεις;

Οι γονείς/φροντιστές γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από όλους. Εάν είστε γονέας/φροντιστής, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε:  

Εάν έχετε ήδη δοκιμάσει ορισμένες ή τις περισσότερες από αυτές τις προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη.

Εάν οι εμμονικές σκέψεις τους παιδιού σας είναι πολύ συχνές και έντονες, εμφανίζονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, διαφέρουν πολύ από αυτές που έχουν τα παιδιά της ίδιας ηλικίας, και παρεμβαίνουν αρνητικά στην καθημερινή ζωή του ίδιου και της οικογένειάς σας, ίσως αποτελούν ένδειξη πιθανής Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής (ΙΨΔ).      

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για να λάβω βοήθεια;

Πολλές φορές, οι γονείς/φροντιστές βιώνουν ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με εμμονικές σκέψεις.  Εάν ανησυχείτε για το παιδί σας, μπορείτε τώρα να λάβετε υποστήριξη και καθοδήγηση. Επικοινωνήστε τις ανησυχίες σας στον παιδίατρό σας κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας αλλά και στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις επισκέψεις σας.

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τις αρχικές σας ανησυχίες και να σας παραπέμψει σε ειδικούς  επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα σας βοηθούσε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες αυτοί συνεργάζονται και με τους γονείς/φροντιστές, και τους μαθαίνουν πώς μπορούν να υποστηρίζουν τα παιδιά τους εκτός των θεραπευτικών συνεδριών. 

Το δημόσιο σύστημα  παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.