Ποια είναι η τυπική χρήση αλκοόλ και ουσιών;

Καμία. Δεν υφίσταται τυπική ή αποδεκτή χρήση αλκοόλ ή ουσιών κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία. 

Παρά το γεγονός ότι η χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών είναι παράνομη για τους ανηλίκους και άρα θα περιμέναμε ότι θα απείχαν από αυτή, ας θυμόμαστε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι διαθέτουν μια έμφυτη περιέργεια, και εκτίθενται στο αλκοόλ και στις ουσίες, τις οποίες είτε κάποιοι τους τις προσφέρουν είτε κάποιες φορές τους ασκείται πίεση να τις χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όπως άγχος, καταθλιπτική διάθεση, δυσκολίες συμπεριφοράς και απροσεξία, είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να δοκιμάσουν αλκοόλ και ουσίες.

Οι περισσότερες ουσίες είναι επιβλαβείς, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα παιδιά και οι έφηβοι  δεν αντιδρούν στις ουσίες με τον ίδιο τρόπο που αντιδρούν οι ενήλικες. Φαίνεται, για παράδειγμα, πως οι έφηβοι βιώνουν πιο έντονα  τις ευχάριστες επιδράσεις του αλκοόλ, με αποτέλεσμα να οδηγούνται εύκολα στην υπερκατανάλωση και την απώλεια ελέγχου. Επιπλέον, ο εγκέφαλος των παιδιών και των εφήβων είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στη νευροτοξικότητα του αλκοόλ και των ουσιών, το οποίο  μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία τους, την ασφάλειά τους και την περαιτέρω ανάπτυξή τους μακροπρόθεσμα.

Καθώς η χρήση αλκοόλ ή ουσιών συνήθως εξυπηρετεί τον επιθυμητό σκοπό της (π.χ., μείωση του άγχους, ενίσχυση της θετικής σύντομης εμπειρίας), τουλάχιστον στην αρχή, οι πιθανότητες επανάληψης της χρήσης τους ενδέχεται να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας σε αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική ανάπτυξη, την καθημερινή ζωή, τις σχολικές επιδόσεις και τις κοινωνικές σχέσεις, ενώ αυξάνει την τάση για επικίνδυνες συμπεριφορές.

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για τη χρήση αλκοόλ ή ουσιών που κάνει το παιδί μου;

Η χρήση αλκοόλ ή ουσιών κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία χρειάζεται να αποτελεί σε κάθε περίπτωση λόγο ανησυχίας για τους γονείς/φροντιστές. Όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα γίνεται χρήση μιας ουσίας, τόσο περισσότερο εθιστική και επικίνδυνη γίνεται.

Πώς, όμως, μπορείτε να καταλάβετε ότι ένα παιδί ή ένας έφηβος κάνει χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών; Πέρα από τις άμεσες αποδείξεις (π.χ., μπουκαλάκια, σακουλάκια ή άλλα σύνεργα), οι γονείς/φροντιστές συχνά παρατηρούν στα παιδιά τους αλλαγές στο σώμα τους, τη συναισθηματική τους κατάσταση και τη συμπεριφορά τους. Φυσικά, οι ιδιαιτερότητες αυτών των αλλαγών εξαρτώνται άμεσα από τις ίδιες τις ουσίες. Για παράδειγμα, ενώ ο καπνός μπορεί να προκαλέσει βήχα και αναπνευστικά προβλήματα, τα διεγερτικά ατμίσματος μπορούν να προκαλέσουν αϋπνία, ευερεθιστότητα και ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Ακολουθούν ορισμένες σοβαρές ενδείξεις ότι ένα παιδί ή ένας έφηβος ενδεχομένως κάνει σοβαρή ή ιδιαίτερα ανησυχητική χρήση:

• Αλλαγές στην συμπεριφορά, τις καθημερινές ρουτίνες και τις φιλικές σχέσεις.
• Εναλλαγές της διάθεσης, ευερεθιστότητα ή διαπληκτισμοί.
• Ασυνήθιστη ανησυχία, νευρικότητα ή υπερκινητικότητα.
• Λήθαργος, επιβράδυνση των αντιδράσεων, περισσότερος ύπνος ή έλλειψη κινήτρου.
• Πτώση της σχολικής βαθμολογίας, σχολικές απουσίες, κακές επιδόσεις στο σχολείο ή την εργασία. 
• Απώλεια ενδιαφέροντος για τα χόμπι ή τις εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως η ενασχόληση με αθλητικά, καλλιτεχνικά ή κοινωνικά εγχειρήματα. 
• Σχόλια από τους γονείς/φροντιστές, τους εκπαιδευτικούς, το προσωπικό του σχολείου, τους συμμαθητές ή τους φίλους.
• Φιλίες με παραβατικά άτομα ή άτομα που κάνουν χρήση. 
• Ανάσα που μυρίζει αλκοόλ ή καπνό.
• Ενδείξεις χρήσης αλκοόλ (π.χ., όταν το παιδί/ο έφηβος δυσκολεύεται να ξυπνήσει ή κοιμάται στη διάρκεια του μαθήματος μέσα στη σχολική τάξη κ.λπ.).
• Επικίνδυνη συμπεριφορά, όπως εμπλοκή σε καυγάδες, οδήγηση υπό την επήρεια μέθης, ή επικίνδυνη σεξουαλική δραστηριότητα.
• Απομόνωση από τους φίλους ή μη συμμετοχή σε σχολικές εκδηλώσεις.
• Δανεισμός ή αρπαγή χρημάτων ή τιμαλφών.
• Απώλεια από το σπίτι συνταγογραφούμενων φαρμάκων ή αλκοόλ.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου που κάνει χρήση αλκοόλ ή ουσιών;

Οι γονείς/φροντιστές γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από όλους. Εάν είστε γονέας/φροντιστής και το έφηβο παιδί σας κάνει κατανάλωση αλκοόλ και/ή τη χρήση ουσιών, μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε τα εξής: 

Εάν ανησυχείτε ότι το παιδί σας κάνει ήδη χρήση αλκοόλ ή ουσιών, μπορεί να είναι χρήσιμο να αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη, καθώς η έγκαιρη αναγνώριση και παρέμβαση είναι απαραίτητες για την παροχή της κατάλληλης υποστήριξης.

Όταν η κατανάλωση αλκοόλ και/ή χρήση ουσιών που κάνει το παιδί σας είναι πολύ συχνές και έντονες, εκδηλώνονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια και παρεμβαίνουν αρνητικά τη ζωή του ίδιου και της οικογένειάς σας, ίσως αποτελούν ένδειξη  πιθανών Διαταραχών Χρήσης Ουσιών.

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.