Είναι τυπικό φαινόμενο οι κρίσεις πανικού;
Παρόλο που το σώμα μας διαθέτει ένα φυσικό σύστημα συναγερμού, ο οποίος μας «ειδοποιεί» όταν κάτι δεν πηγαίνει καλά ώστε να προετοιμαστούμε για να διαχειριστούμε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, οι κρίσεις πανικού δεν είναι τυπικό φαινόμενο. Συνήθως, όταν παιδιά και έφηβοι βιώνουν κρίσεις πανικού, ο φυσικός συναγερμός τους «χτυπάει» χωρίς να υφίσταται πραγματική απειλή ή πραγματικό πρόβλημα.
Οι κρίσεις πανικού μπορούν να προκληθούν από συγκεκριμένες καταστάσεις. Αρκετές φορές, όμως, φαίνεται να συμβαίνουν ξαφνικά και χωρίς λόγο. Πολλά παιδιά και έφηβοι που βιώνουν κρίσεις πανικού τους περιγράφουν σα να νιώθουν ότι τους κλείνουν οι τοίχοι ενός δωματίου, σαν να μην μπορούν να αναπνεύσουν ή σαν να πρόκειται να πεθάνουν. Οι κρίσεις πανικού περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα επερχόμενου κινδύνου
- Ανάγκη διαφυγής
- Ταχυκαρδία
- Εφίδρωση
- Τρέμουλο
- Δύσπνοια ή αίσθηση ασφυξίας
- Αίσθημα πνιγμού
- Πόνο στο στήθος ή δυσφορία
- Ναυτία ή ζαλάδα
- Αίσθηση ότι τα πράγματα γύρω τους δεν είναι αληθινά
- Φόβο απώλειας ελέγχου ή φόβο ότι «τρελαίνονται»
- Φόβο ότι πεθαίνουν
- Αιμωδίες (μυρμηγκιάσματα) σε ολόκληρο το σώμα
- Κρυάδες ή εξάψεις
Τα περισσότερα παιδιά και οι περισσότεροι έφηβοι που έχουν βιώσει μία κρίση πανικού δεν έχουν συνήθως περισσότερες. Ωστόσο, για κάποια παιδιά ή για κάποιους εφήβους η εμπειρία αυτή μπορεί να προκαλέσει τέτοια αναστάτωση, ώστε να αρχίσουν να ανησυχούν ότι θα την ξαναζήσουν. Ίσως είναι αιτία προβληματισμού όταν τέτοιου είδους ανησυχίες οδηγούν στην αποφυγή χώρων, δραστηριοτήτων ή καταστάσεων που μπορεί κάνουν τα παιδιά να νιώθουν μη ασφαλή. Το ίδιο ισχύει και όταν προκαλείται ένα αίσθημα αγωνιώδους αναμονής για μια νέα κρίση πανικού, το οποίο τις περισσότερες φορές αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισής της.
Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για τις κρίσεις πανικού του παιδιού μου;
Τα παιδιά και οι έφηβοι που παθαίνουν κρίσεις πανικού και αρχίζουν να φοβούνται ότι θα πάθουν ξανά κι άλλες, αναπτύσσουν συνήθως έντονο φόβο για τις σωματικές αισθήσεις που σχετίζονται με τον πανικό, όπως οι αυξημένοι καρδιακοί παλμοί, η εφίδρωση, η δύσπνοια και η ζαλάδα, ακόμα και αν δεν πάθουν τελικά κρίση πανικού. Ο φόβος αυτός τα ωθεί να δίνουν μεγάλη προσοχή στις σωματικές αυτές εκδηλώσεις, τις οποίες τείνουν να ερμηνεύουν ως ενδείξεις μιας νέας κρίσης. Στη συνέχεια, ο φόβος αυξάνει το άγχος, το οποίο καθιστά τα παιδιά και τους εφήβους πιο ευάλωτους σε νέες κρίσεις, γεγονός που διατηρεί έναν φαύλο κύκλο.
Οι κρίσεις πανικού αποτελούν συνήθως ένδειξη ότι το παιδί ή ο έφηβος αντιμετωπίζει δυσκολίες και συνεπώς χρειάζεται προσοχή και υποστήριξη. Αυτό ισχύει τόσο για τις μεμονωμένες κρίσεις πανικού όσο και για τις επαναλαμβανόμενες. Η έγκαιρη υποστήριξη μπορεί να αποτρέψει την εδραίωση του φαύλου κύκλου του πανικού.
Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου με κρίσεις πανικού;
Οι γονείς/φροντιστές γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από όλους. Εάν είστε γονέας/φροντιστής, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε, για να βοηθήσετε το παιδί σας σε περίπτωση που παθαίνει κρίσεις πανικού.
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν οπουδήποτε. Συνήθως διαρκούν περίπου 10-15 λεπτά, αλλά μοιάζουν με αιωνιότητα. Εάν το παιδί σας πάθει κρίση πανικού, μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε τα εξής:
- Αποφύγετε να ενισχύετε τα παράπονα για τα σωματικά συμπτώματα. Ένα από τα χαρακτηριστικά των κρίσεων πανικού είναι η σκέψη που κάνει το άτομο ότι έχει κάποιο πρόβλημα υγείας, όπως, για παράδειγμα, ότι παθαίνει καρδιακή προσβολή. Εάν το παιδί σας παραπονεθεί για τέτοια συμπτώματα, αποφύγετε να το πάτε στα επείγοντα ή να μετρήσετε την πίεση ή τον σφυγμό του.
- Βοηθήστε το παιδί σας να πάρει βαθιές ανάσες. Δοκιμάστε να ζητήσετε από το παιδί σας να σας κοιτάξει στα μάτια και να πάρει βαθιές ανάσες μαζί σας. Μιλήστε του με καθησυχαστική φωνή και ζητήστε του να σας παρακολουθεί ταυτόχρονα με το βλέμμα του. Πείτε του να πάρει μια βαθιά ανάσα και μετά να βγάλει αργά τον αέρα, όπως θα έκανε εάν φυσούσε μέσα από ένα καλαμάκι ή αν ήθελε να φυσήξει τη φλόγα ενός κεριού χωρίς να τη σβήσει.
- Ενεργήστε με ψυχραιμία και καθησυχάστε το παιδί σας. Τα παιδιά περιμένουν από τους ενήλικες να τα καθησυχάζουν. Προσπαθήστε, λοιπόν, να μην πανικοβληθείτε και μην δείξετε υπερβολικά ανήσυχοι. Θυμίστε στο παιδί σας ότι όλα τα δυσάρεστα πράγματα που νιώθουν στο τέλος θα περάσουν.
- Βοηθήστε το παιδί σας να νιώσει ασφάλεια. Είτε το παιδί σας είναι νήπιο είτε έφηβος, σίγουρα θα ωφεληθεί από ένα χάδι, μια αγκαλιά ή ακόμα και ένα καθησυχαστικό άγγιγμα στην πλάτη. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά νιώθουν ασφάλεια.
- Βοηθήστε το παιδί σας να αποσπάσει την προσοχή του από τις σκέψεις που το αγχώνουν. Όταν τα παιδιά βρίσκονται εν μέσω μιας κρίσης πανικού, τείνουν να προσηλώνονται πάρα πολύ στις τρομακτικές και αγχωτικές σκέψεις τους. Ζητήστε, λοιπόν, από το παιδί σας να φανταστεί και να σας περιγράψει ένα μέρος που το κάνει να αισθάνεται χαρούμενο ή να κοιτάξει τριγύρω στο δωμάτιο και να σας περιγράψει τι βλέπει. Με αυτό τον τρόπο θα το βοηθήσετε να αποσπαστεί από τις σκέψεις που το αναστατώνουν.
- Βοηθήστε το παιδί σας να βρει να κάνει κάτι χαλαρωτικό που θα το ανακουφίσει από την ένταση. Ένα σοβαρό σύμπτωμα της κρίσης πανικού είναι η μυϊκή ένταση. Μπορείτε, λοιπόν, να βοηθήσετε το παιδί σας βρίσκοντας τρόπους ώστε να χαλαρώνει, όπως ένα ζεστό μπάνιο, μερικές ασκήσεις διατάσεων παράλληλα με βαθιές ανάσες και κινήσεις του σώματος για την απελευθέρωση της έντασης.
Σημαντικό για να μάθουν τα παιδιά να διαχειρίζονται το άγχος τους ώστε να αποτρέψουν μελλοντικές κρίσεις πανικού είναι να καταλάβουν τι τις πυροδοτεί, καθώς και ότι το άγχος είναι παροδικό και ότι δε συνιστούν όλα τα σωματικά συμπτώματα ενδείξεις επερχόμενης κρίσης πανικού.
Εάν έχετε ήδη δοκιμάσει ορισμένες ή τις περισσότερες από αυτές τις προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη.
Εάν οι κρίσεις πανικού του παιδιού σας είναι πολύ συχνές και έντονες, εκδηλώνονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, προκαλούν φόβο και παρεμβαίνουν αρνητικά στην καθημερινή ζωή του ίδιου και της οικογένειάς σας, ίσως αποτελούν ένδειξη πιθανής Διαταραχής Πανικού.
Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για να λάβω βοήθεια;
Πολλές φορές, οι γονείς/φροντιστές βιώνουν ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με κρίσεις πανικού. Εάν ανησυχείτε για το παιδί σας, μπορείτε τώρα να λάβετε υποστήριξη και καθοδήγηση. Επικοινωνήστε τις ανησυχίες σας στον παιδίατρό σας κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας αλλά και στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις επισκέψεις σας.
Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τις αρχικές σας ανησυχίες και να σας παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα σας βοηθούσε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες αυτοί συνεργάζονται και με τους γονείς/φροντιστές, και τους μαθαίνουν πώς μπορούν να υποστηρίζουν τα παιδιά τους εκτός των θεραπευτικών συνεδριών.
Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).
Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;
Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.
Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.
