Ποια είναι η συνηθισμένη ή τυπική ανάπτυξη;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς/φροντιστές μπορούν να καταλάβουν αν το παιδί τους αναπτύσσεται με τυπικό τρόπο και αν κατακτά τα ορόσημα της ηλικίας του. Ορισμένα από τα κυριότερα ορόσημα είναι:

Δεν αναπτύσσονται όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Κάποια μπορεί να περπατήσουν αργότερα και άλλα να μιλήσουν νωρίτερα. Μια μικρή καθυστέρηση σε έναν τομέα ανάπτυξης δεν αποτελεί πάντοτε λόγο ανησυχίας.

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για την ανάπτυξη του παιδιού μου κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του;

Όταν τα παιδιά δεν κατακτούν τα παραπάνω ορόσημα, μπορεί να προκύψουν κάποιοι πρώιμοι αναπτυξιακοί προβληματισμοί. Οι ενδείξεις αναπτυξιακής καθυστέρησης δεν είναι ίδιες για όλα τα παιδιά και μπορεί να έχουν διαφορετική εικόνα  στο καθένα. Ορισμένες εμφανίζονται στα πρώτα στάδια της ανάπτυξης ενός παιδιού, ενώ άλλες ίσως εμφανιστούν αργότερα, και κάποιες μπορεί να είναι ήπιας μορφής, ενώ άλλες πιο σοβαρές. Μια γενική ένδειξη είναι η δυσκολία που αντιμετωπίζει ένα παιδί να κατακτήσει ένα ή περισσότερα αναπτυξιακά ορόσημα–με άλλα λόγια, μια μεγαλύτερη από το αναμενόμενο καθυστέρηση στην κίνηση, τη βάδιση, την επικοινωνία ή την ομιλία. 

Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να έχει μείνει «πίσω» σε σχέση με άλλα παιδιά της ηλικίας του όσον αφορά στην ικανότητά του να κάθεται μόνο του, να στέκεται στα πόδια του, να περπατά ή να τρέχει. Ένα άλλο παιδί μπορεί, πάλι, να δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με λέξεις ή να συμπεριφέρεται με απρόβλεπτους τρόπους σε μεγάλους χώρους με θόρυβο ή πολυκοσμία. Τέλος, ένα άλλο παιδί μπορεί να μη δείχνει ενδιαφέρον να μιλήσει ή να παίξει με τους συνομηλίκους του ή όταν το κάνει, να αλληλεπιδρά μαζί τους με ασυνήθιστο τρόπο (π.χ. να τους χτυπά ή να πετά τα παιχνίδια). Επίσης, είναι πιθανό ένα παιδί να απωλέσει ξαφνικά μια δεξιότητα που είχε ήδη κατακτήσει.

Οι πρώιμοι αναπτυξιακοί προβληματισμοί μπορεί να προκληθούν από πολλές και διαφορετικές αιτίες, ορισμένες από τις οποίες εμφανίζονται πριν από τη γέννηση ενός παιδιού, άλλες κατά τη διάρκεια του τοκετού και άλλες στα πρώτα στάδια της ζωής του. Ορισμένες από τις πιο κοινές αιτίες είναι οι ακόλουθες:

• Δυσκολίες στην όραση ή την ακοή 
• Αυτισμός, μαθησιακές δυσκολίες και νοητική αναπτυξιακή διαταραχή
• Ιατρικά θέματα (π.χ., γενετικές, κληρονομικές ή μεταβολικές καταστάσεις, προωρότητα, λοιμώξεις),
• Προγεννητική έκθεση σε τοξίνες (π.χ., μόλυβδος, αλκοόλ, τοξικές ουσίες) ή κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
• Κακομεταχείριση ή ψυχοκοινωνικά τραύματα στα πρώτα χρόνια της ζωής

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου με πρώιμες αναπτυξιακές δυσκολίες;

Οι γονείς/φροντιστές γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από όλους. Εάν είστε γονέας/φροντιστής, η έγκαιρη αναγνώριση και παρέμβαση είναι απαραίτητες στο πλαίσιο υποστήριξης του παιδιού σας που αντιμετωπίζει πρώιμες αναπτυξιακές δυσκολίες. Έτσι, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε:

Εάν έχετε ήδη δοκιμάσει κάποιες ή τις περισσότερες από τις παραπάνω προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη. 

Εάν το παιδί σας δεν αναπτύσσει τις δεξιότητές του όπως αναμένεται  παρά τις όποιες προσπάθειες και οι δυσκολίες του διαφέρουν πολύ από αυτές που αντιμετωπίζουν τα παιδιά της ίδιας ηλικίας και παρεμβαίνουν αρνητικά στην καθημερινή ζωή του ίδιου και της οικογένειάς σας, ίσως αποτελούν ένδειξη πιθανής  Νευροαναπτυξιακής Διαταραχής.

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για να λάβω βοήθεια;

Πολλές φορές, οι γονείς/φροντιστές βιώνουν ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής  όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει αναπτυξιακές δυσκολίες. Εάν σας ανησυχεί η ανάπτυξη του παιδιού σας, μπορείτε τώρα να λάβετε υποστήριξη και καθοδήγηση. Επικοινωνήστε τις ανησυχίες σας στον παιδίατρό σας κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας αλλά και στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις επισκέψεις σας. Όσο νωρίτερα το παιδί σας λάβει βοήθεια, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει να βελτιωθεί.

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός σας γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τις αρχικές σας ανησυχίες και να σας παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Οι εργοθεραπευτές, οι φυσικοθεραπευτές, οι λογοθεραπευτές και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί που αντιμετωπίζει δυσκολίες να αναπτύξει τις απαραίτητες δεξιότητες. Οι παραπάνω επαγγελματίες συνεργάζονται επίσης  με τους γονείς/φροντιστές και τους μαθαίνουν πώς μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των παιδιών τους εκτός των θεραπευτικών συνεδριών.

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Επίσης, μπορείτε να αναζητήσετε εξειδικευμένη, λεπτομερή και κλινική ενημέρωση για τις διαταραχές που συνδέονται με τις πρώιμες αναπτυξιακές δυσκολίες, όπως η Νοητική Αναπτυξιακή Διαταραχή, η Δυσλεξία, η Δυσαριθμησία, η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος και η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ/Υ) στο [συνοπτικοί κλινικοί οδηγοί στον ιστότοπο του προγράμματος].

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.