Ποια είναι η συνηθισμένη ή τυπική χρήση οθόνης;

Οι γονείς/φροντιστές όπως και τα παιδιά πλέον βασίζονται για διάφορες εργασίες της καθημερινής τους ζωής, σε κάποιο βαθμό από τις ηλεκτρονικές συσκευές τους. Έτσι, η χρήση τέτοιων συσκευών θεωρείται πλέον αρκετά τυπική. Τα μικρά παιδιά περνούν χρόνο μπροστά στις οθόνες για να παρακολουθήσουν εκπαιδευτικές εκπομπές μαζί με τους γονείς/φροντιστές τους και να παίξουν εκπαιδευτικά παιχνίδια. Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι χρησιμοποιούν τις οθόνες για να παρακολουθήσουν μαθήματα, να ολοκληρώσουν τη σχολική τους μελέτη, να κάνουν ομαδικές εργασίες και να παίξουν παιχνίδια. Όταν η χρήση οθόνης είναι χρονομετρημένη, έχει κάποιο σκοπό ή γίνεται με επίβλεψη, συνήθως δεν προκαλεί ανησυχία. Συνηθίζεται, επίσης, οι έφηβοι να χρησιμοποιούν τις ηλεκτρονικές συσκευές για να συνομιλούν με τους φίλους τους και να παρακολουθούν τις τελευταίες τάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για την υπερβολική χρήση οθόνης που κάνει το παιδί μου;

Η πολύωρη χρήση οθόνης αποτελεί συνήθη λόγο ανησυχίας για τους γονείς/φροντιστές. Τι εννοούμε, όμως, όταν λέμε «πολύωρη χρήση»; Όταν οι γονείς/φροντιστές καλούνται να πάρουν αποφάσεις για το παιδί τους αναφορικά με τον «χρόνο μπροστά στην οθόνη», χρειάζεται να λάβουν υπόψη τους πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του παιδιού ή του εφήβου, οι λόγοι για τους οποίους χρησιμοποιεί την τεχνολογία (π.χ., για να ολοκληρώσει μια σχολική εργασία ή από την άλλη για να παίξει ηλεκτρονικά παιχνίδια και να χρησιμοποιήσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και οι ατομικές του ανάγκες.

Ακολουθούν ορισμένες ενδείξεις ότι τα παιδιά και οι έφηβοι ίσως έχουν αρχίσει να αποκτούν δυσκολία αναφορικά με την πολύωρη χρήση οθόνης:

Παρεμβολή στις καθημερινές δραστηριότητες. Όταν η χρήση οθόνης παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες, όπως η προετοιμασία για το σχολείο ή η ολοκλήρωση των σχολικών μαθημάτων.
Απώλεια ύπνου. Όταν η χρήσης οθόνης οδηγεί σε λιγότερες ώρες ύπνου τη νύχτα, σε ύπνο αργότερα μέσα στην ημέρα και εξάντληση κατά διάρκεια της ημέρας.
Δυσκολίες συμπεριφοράς. Επιθετικότητα, ευερεθιστότητα ή δυσαρέσκεια όταν ο γονέας/φροντιστής επιχειρήσει να μειώσει τον χρόνο του παιδιού μπροστά στην οθόνη ή σε άλλα τεχνολογικά μέσα.
Συναισθηματικές δυσκολίες. Εμφανής θλίψη, απόσυρση ή νευρικότητα όταν το παιδί δεν είναι συνδεδεμένο στο διαδίκτυο ή ενασχόληση με το πότε θα συνδεθεί ξανά.
Κοινωνικές δυσκολίες. Όταν η χρήση οθόνης παρεμποδίζει την κοινωνικοποίηση του παιδιού σύμφωνα με την ηλικία του, για παράδειγμα το παιδί παραμένει αφοσιωμένο στην οθόνη στη διάρκεια του δείπνου ή άλλων δραστηριοτήτων.
Απώλεια ενδιαφέροντος για άλλες δραστηριότητες. Όταν η χρήση οθόνης οδηγεί σε αισθητή απώλεια ενδιαφέροντος για άλλα χόμπι ή εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως αθλητικές, καλλιτεχνικές και κοινωνικές.
Σωματικά ενοχλήματα. Όταν η χρήση οθόνης οδηγεί σε σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, πόνους στην πλάτη, μυοσκελετικούς πόνους, σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, ναυτία ή στομαχικές διαταραχές. Επίσης, όταν οδηγεί σε αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας λόγω μείωσης της σωματικής δραστηριότητας και αύξησης της καθιστικής ζωής.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το παιδί μου που κάνει υπερβολική χρήση οθόνης;

Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε, ως γονείς/φροντιστές, όταν τα παιδιά και οι έφηβοι ξοδεύουν πολύ χρόνο στην τεχνολογία:

Δώστε το παράδειγμα. «Οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια». Το να λέτε σε ένα παιδί τι να κάνει είναι πολύ λιγότερο αποτελεσματικό από το να λειτουργήσετε οι ίδιοι σιωπηλά ως υπόδειγμα καλής συμπεριφοράς. Με άλλα λόγια, προσπαθήστε να περιορίσετε τον χρόνο που περνάτε οι ίδιοι στις ηλεκτρονικές συσκευές σας. Οι κανόνες για τη χρήση του διαδικτύου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών χρειάζεται να τηρούνται από όλα τα μέλη της οικογένειας.
Περιορίστε τον χρόνο μπροστά στην οθόνη. Ως γονείς/φροντιστές, μπορείτε να θέσετε όρια στον χρόνο που επιτρέπετε να περνούν τα παιδιά και οι έφηβοι μπροστά στην οθόνη. Για παράδειγμα, για τα παιδιά κάτω των 2 ετών, καλό θα είναι να τους επιτρέπετε να παρακολουθούν μόνο μία εκπομπή ή να παίζουν μόνο ένα εκπαιδευτικό παιχνίδι με επίβλεψη. Για τα παιδιά και τους εφήβους, καλό θα είναι να τους περιορίζετε τον χρόνο που ξοδεύουν στην τεχνολογία μετά το σχολείο ή τα σαββατοκύριακα, με βάση τις εκπαιδευτικές και τις κοινωνικές τους ανάγκες. Επίσης, χρειάζεται να εκπαιδευτείτε οι ίδιοι οι γονείς/φροντιστές σχετικά με τον γονικό έλεγχο.
Ενθαρρύνετε τις εναλλακτικές δραστηριότητες. Εάν θέλετε να περιορίσετε τον χρόνο που αφιερώνει το παιδί σας ή ο έφηβος σας στο διαδίκτυο, χρειάζεται να σκεφτείτε «με δημιουργικό τρόπο». Προσπαθήστε, λοιπόν, να εμπλέξετε τα παιδιά και τους εφήβους σε υπαίθριες και κοινωνικές δραστηριότητες ή να τα ενθαρρύνετε να προσκαλέσουν φίλους τους για να παίξουν εκτός σπιτιού.
Απομακρύνετε τις ηλεκτρονικές συσκευές από τα υπνοδωμάτια. Όλοι στην οικογένεια χρειάζεται να απενεργοποιούν τις οθόνες περίπου μία ώρα πριν από τον ύπνο. Ορισμένες φορές, οι γονείς/φροντιστές χρειάζεται, επίσης, να απομακρύνετε τις ηλεκτρονικές συσκευές από τα υπνοδωμάτια, ώστε να αποφύγουν τα παιδιά να μπουν στον πειρασμό να τις χρησιμοποιήσουν μέσα στη νύχτα. Με άλλα λόγια, μετατρέψτε τα υπνοδωμάτια σε «ζώνες χωρίς οθόνη»!
Καθοδηγήστε τα παιδιά στη χρήση ψηφιακών συσκευών με γνώμονα την ηλεκτρονική ασφάλεια. Ενισχύστε τον ψηφιακό σας αλφαβητισμό. Εξοικειωθείτε με την πλοήγηση στο διαδίκτυο και τη χρήση που είναι κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού ή του εφήβου σας. Διδάξτε τους τι σημαίνει ψηφιακό απόρρητο και ψηφιακή ασφάλεια.
Δώστε προσοχή και αναζητήστε βοήθεια σε περίπτωση ύπαρξης άλλων ψυχολογικών δυσκολιών. Η πολύωρη χρήση του διαδικτύου ενδέχεται να σχετίζεται με κοινωνικό άγχος, κατάθλιψη ή άλλες ψυχολογικές δυσκολίες. Παράλληλα, η πολύωρη χρήση ενδέχεται να αυξήσει τις δυσκολίες που δημιουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (π.χ., σύγκριση της ζωής ενός παιδιού με τη ζωή ενός συνομηλίκου του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης).
Ο χρόνος μπροστά στην οθόνη δεν είναι ανταμοιβή. Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε τον χρόνο μπροστά στην οθόνη ως ανταμοιβή ή ως τιμωρία. Αυτό κάνει τις οθόνες να φαίνονται ακόμα πιο δελεαστικές για τα παιδιά σας ή τους εφήβους σας.

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για να λάβω βοήθεια;

Πολλές φορές, οι γονείς/φροντιστές βιώνουν ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με την πολύωρη χρήση οθόνης ή του διαδικτύου. Εάν ανησυχείτε για το παιδί σας, μπορείτε να λάβετε υποστήριξη και καθοδήγηση. Συζητήστε τις ανησυχίες σας με τον παιδίατρό σας κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας αλλά και στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις επισκέψεις σας.

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τις αρχικές σας ανησυχίες και να σας παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα σας βοηθούσε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες αυτοί συνεργάζονται και με τους γονείς/φροντιστές, και τους μαθαίνουν πώς μπορούν να υποστηρίζουν τα παιδιά τους εκτός των θεραπευτικών συνεδριών.

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.

camhicode-2

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;