Ποια είναι η αναμενόμενη ή τυπική κοινωνική συστολή;

Το να είναι κάποιος συνεσταλμένος δεν είναι σε καμιά περίπτωση πρόβλημα. Πέρα από αυτή την προδιάθεση στην ιδιοσυγκρασία, κάποιες φορές πολλά παιδιά βιώνουν συστολή σε κάποιο βαθμό και σε διάφορες ηλικίες. Ωστόσο, τα παιδιά με  κοινωνική συστολή σε ένα τυπικό επίπεδο συνήθως ξεθαρρεύουν σιγά σιγά, αφού συνηθίσουν με τον καιρό μια νέα κατάσταση. Τα μικρά παιδιά μπορεί να ντρέπονται όταν συναντούν για πρώτη φορά τους φίλους των γονιών/φροντιστών τους ή όταν οι γονείς/φροντιστές τους πιάσουν κουβέντα με κάποιον υπάλληλο σε ένα κατάστημα. Ίσως, μάλιστα, κρυφτούν πίσω από τους γονείς/φροντιστές τους, ενώ η συνθήκη απαιτεί να αλληλεπιδράσουν με άλλα άτομα, όπως, για παράδειγμα, όταν επισκέπτονται μια νέα παιδική χαρά. Τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι συνεσταλμένα όταν συναντούν νέα συνομήλικα παιδιά ή ενήλικες. Αν και η κοινωνική συστολή μπορεί να εμποδίσει ένα παιδί ή έναν έφηβο να κάνει κάτι για πρώτη φορά, δεν θα το εμποδίσει σημαντικά να συμμετέχει στις καθημερινές δραστηριότητες του σχολείου ή εκτός σχολείου. Τα μεγαλύτερα παιδιά, ακόμα και εκείνα που εξακολουθούν να είναι συνεσταλμένα, είναι αναμενόμενο να είναι σε θέση να ξεπερνούν τη συστολή τους σε κάποιο επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης σε οικογενειακές συγκεντρώσεις, στο σχολείο και όταν βρίσκονται με τους φίλους τους. 

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για την κοινωνική συστολή του παιδιού μου;

Οι γονείς/φροντιστές χρειάζεται να προβληματιστείτε όταν η κοινωνική συστολή του παιδιού σας το εμποδίζει να αλληλεπιδρά με τους άλλους ή να συμμετέχει σε ευχάριστες για εκείνο δραστηριότητες. Η υπερβολική κοινωνική συστολή εμφανίζεται όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος δείχνει να μην μπορεί να ξεθαρρέψει και παραμένει σιωπηλό ή αποσυρμένο, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι κοινωνικές και οι μαθησιακές του εμπειρίες. 

Όταν, για παράδειγμα, ένα παιδί ή ένας έφηβος αρχίσει να πηγαίνει στο νέο του σχολείο, είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώσει συστολή και στην αρχή να μην αλληλεπιδρά πάρα πολύ με τους άλλους. Ωστόσο, αναμένεται να εξοικειωθεί με το νέο περιβάλλον μέσα σε μερικές ημέρες έως ένα μήνα. Εάν το παιδί ή ο έφηβος δεν τα καταφέρει να χαλαρώσει, υπάρχει το ενδεχόμενο να βιώνει υπερβολική κοινωνική συστολή.

Η υπερβολική κοινωνική συστολή εμφανίζεται όταν τα παιδιά ή οι έφηβοι αντιμετωπίζουν με φόβο κάθε είδους κοινωνική κατάσταση και τους τρομοκρατεί το πώς τους βλέπουν οι άλλοι, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να ξεπεράσουν τον φόβο τους να μιλήσουν δημόσια ή μέσα στη σχολική τάξη και να τρομοκρατούνται στην ιδέα να συναντήσουν νέα άτομα, να μιλήσουν στο τηλέφωνο, να γράψουν και να φάνε μπροστά σε άλλους, να πάνε στο πάρκο ή να μιλήσουν με κάποιον που δεν γνωρίζουν. Συνήθη είναι και τα σωματικά συμπτώματα, όπως ο πονοκέφαλος και ο πόνος στο στομάχι. Μια άλλη συνήθης δυσκολία που εμφανίζεται συχνά στα μικρότερα παιδιά με υπερβολική κοινωνική συστολή είναι η Επιλεκτική Αλαλία, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να μιλήσουν μπροστά σε συγκεκριμένους ανθρώπους ή σε συγκεκριμένα κοινωνικά περιβάλλοντα.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω το υπερβολικά συνεσταλμένο παιδί μου;

Οι γονείς/φροντιστές γνωρίζουν τα παιδιά τους καλύτερα από όλους. Εάν είστε γονέας/φροντιστής και θέλετε να βοηθήσετε ένα υπερβολικά συνεσταλμένο παιδί, η υπομονή είναι το κλειδί. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε τα εξής:

Εάν έχετε ήδη δοκιμάσει κάποιες ή τις περισσότερες από αυτές τις προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί σας επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να αναζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη. 

Η κοινωνική συστολή που υπερβαίνει τα συνηθισμένα όρια, παρεμβαίνοντας αρνητικά στην καθημερινότητα του παιδιού σας και της οικογένειάς σας, ίσως αποτελεί ένδειξη πιθανής Διαταραχής Κοινωνικού Άγχους.

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για να λάβω βοήθεια;

Πολλές φορές, οι γονείς/φροντιστές βιώνουν ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής όταν το παιδί τους αντιμετωπίζει δυσκολίες επειδή είναι υπερβολικά συνεσταλμένο. Εάν σας ανησυχεί η κοινωνική συστολή του παιδιού σας, μπορείτε τώρα να λάβετε υποστήριξη και καθοδήγηση. Επικοινωνήστε τις ανησυχίες σας στον παιδίατρό σας κατά τη διάρκεια των επισκέψεών σας αλλά και στο διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις επισκέψεις σας.

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σας βοηθήσει σχετικά με τις αρχικές σας ανησυχίες και να σας παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα σας βοηθούσε να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες αυτοί συνεργάζονται και με τους γονείς/φροντιστές, και τους μαθαίνουν πώς μπορούν να υποστηρίζουν τα παιδιά τους εκτός των θεραπευτικών συνεδριών. 

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.