Ποιος είναι ο συνηθισμένος ή τυπικός θυμός;

Τα παιδιά και οι έφηβοι θυμώνουν όπως ακριβώς και οι ενήλικες–το συναίσθημα του θυμού είναι φυσιολογικό. Συνήθως, ο θυμός υποχωρεί σε λιγότερο από 30 λεπτά. Όταν, όμως, ένα παιδί θυμώνει συχνά (π.χ., έχει ξεσπάσματα θυμού πολλές φορές μέσα στην εβδομάδα) ή εάν ο θυμός του κρατάει για πολύ (π.χ. για αρκετές ώρες αντί για κάποια λεπτά της ώρας), μπορεί να του στερήσει  κάποιες εμπειρίες. Επιπλέον, συχνά τα παιδιά έχουν στη διάθεσή τους λιγότερα «εργαλεία» αντιμετώπισης του θυμού σε σύγκριση με τους ενήλικες. Όταν, λοιπόν, θυμώνουν, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να επηρεαστεί αρνητικά η ημέρα ολων των ανθρώπων με τους οποίους σχετίζονται.

Για παράδειγμα, είναι αναμενόμενο ότι τα παιδιά κάτω των 5 ετών έχουν ξεσπάσματα θυμού, ειδικά όταν θέλουν κάτι ή όταν δεν θέλουν να κάνουν κάτι που πρέπει να κάνουν. Τα κλάματα, οι φωνές, το χτύπημα των ποδιών, οι κλωτσιές και το κύλισμα στο πάτωμα είναι τυπικές συμπεριφορές για τα μικρά παιδιά. Αυτό το είδος θυμού είναι παροδικό και προκαλείται κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. 

Τα μεγάλα ξεσπάσματα θυμού συνήθως σταματούν στα χρόνια του δημοτικού. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι τα μεγαλύτερα παιδιά και έφηβοι δεν θυμώνουν πότε πότε.  

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για τον θυμό ενός μαθητή μου; 

Η ευερεθιστότητα, όπως αποκαλείται η τάση να θυμώνει κανείς εύκολα, ίσως αποτελεί ένδειξη ύπαρξης μιας σειράς ζητημάτων. Πρώτον, μπορεί να συνιστά αναμενόμενη αντίδραση όταν ένα παιδί βρίσκεται αντιμέτωπο με την αδικία, την προκατάληψη, τις διακρίσεις, την κακομεταχείριση ή την παραμέληση. Προτού, λοιπόν, σκεφτείτε ότι ίσως κάτι δεν πάει καλά με τη συμπεριφορά ενός μαθητή σας, σκεφτείτε μήπως κάτι δεν πηγαίνει καλά με το περιβάλλον του. Δεύτερον, ο θυμός ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη κάποιας άλλης δυσκολίας, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος. Τέλος, ίσως ενδέχεται να αποτελεί ένα ξεχωριστό ζήτημα  από μόνος του.  

Όταν ο θυμός των παιδιών διαταράσσει τη ζωή τους ή τη ζωή των συμμαθητών τους μέσα στη σχολική τάξη, είτε λόγω της συχνότητάς του είτε λόγω της έντασής του, αποτελεί λόγο ανησυχίας. Η ευερεθιστότητα είναι μια τυπική ένδειξη ότι κάτι συμβαίνει στη ζωή ενός παιδιού και ότι χρειάζεται υποστήριξη. Η ευερεθιστότητα συχνά συνοδεύει:

• Παρατεταμένη θλίψη.
• Άγχος.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση.
• Δυσκολίες στον ύπνο.
• Δυσκολίες στο σχολείο.
• Τραυματικές εμπειρίες.

Ο θυμός της παιδικής ηλικίας αποτελεί, γενικά, λόγο προβληματισμού όταν:

• Η διάθεση είναι ευερέθιστη με τους συνομηλίκους και μέσα στη σχολική τάξη.
• Ο θυμός επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Ο θυμός εκδηλώνεται σε συχνή βάση.
• Τα ξεσπάσματα θυμού συνοδεύονται από χτυπήματα, δαγκώματα ή κλωτσιές. 
• Το παιδί εκδηλώνει ξαφνικά ξεσπάσματα θυμού, χωρίς προφανή αιτία.
• Το παιδί σπάει και καταστρέφει αντικείμενα στη διάρκεια ενός ξεσπάσματος θυμού.
• Ο θυμός είναι υπερβολικά έντονος.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω έναν μαθητή μου με επίμονο θυμό;

Όταν ένας μαθητής είναι συνεχώς ευερέθιστος ή θυμωμένος, μην αγνοείτε το γεγονός, καθώς κατά πάσα πιθανότητα αποτελεί ένδειξη ότι κάτι άλλο συμβαίνει. Εάν ανησυχείτε ως εκπαιδευτικός, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε: 

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να βοηθήσει με τους αρχικούς προβληματισμούς  και να παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα βοηθούσε η συμβουλή από  έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. 

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Εάν η ευερεθιστότητα ενός μαθητή δεν είναι τόσο συχνή, δοκιμάστε να την αγνοήσετε και να επαινέσετε τις επιθυμητές συμπεριφορές του. Το να αγνοείτε τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές και να επαινείτε τις επιθυμητές μπορεί να βοηθήσει. Μπορείτε, επίσης, να προσπαθήσετε να καταλάβετε τι προκαλεί την ευερεθιστότητα του μαθητή σας:

• Μειωμένος έλεγχος των παρορμήσεων.
• Δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων.
• Δυσκολία να περιμένει τις ανταμοιβές ή την επιδοκιμασία. 
• Δυσκολία να επικοινωνήσει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του στους ενήλικες.
• Δυσκολία να κατανοήσει ποια συμπεριφορά είναι κατάλληλη και ποια όχι σε μια δεδομένη κατάσταση.
• Δυσκολία να ηρεμήσει τον εαυτό του όταν αναστατώνεται.

Εάν ο θυμός ενός μαθητή σας είναι πολύ συχνός, εκδηλώνεται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια, διαφέρει πολύ από αυτόν που βιώνουν τα παιδιά της ίδιας ηλικίας και παρεμβαίνει αρνητικά στις καθημερινές σχολικές του δραστηριότητες μέσα στην τάξη, ίσως αποτελεί ένδειξη πιθανής Διαταραχής Διασπαστικής Απορρύθμισης της Διάθεσης (ΔΔΑΔ). 

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.