Ποια είναι η συνηθισμένη ή τυπική χρήση αλκοόλ και ουσιών;

Καμία. Δεν υφίσταται τυπική ή αποδεκτή χρήση αλκοόλ ή ουσιών κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία. 

Παρά το γεγονός ότι η χρήση αλκοόλ και άλλων ουσιών είναι παράνομη για τους ανηλίκους και άρα θα περιμέναμε ότι θα απείχαν από αυτή, ας θυμόμαστε ότι τα παιδιά και οι έφηβοι διαθέτουν μια έμφυτη περιέργεια, και εκτίθενται στο αλκοόλ και στις ουσίες, τις οποίες είτε κάποιοι τους τις προσφέρουν είτε κάποιες φορές τους ασκείται πίεση να τις χρησιμοποιήσουν. Επιπλέον, τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όπως άγχος, καταθλιπτική διάθεση, δυσκολίες συμπεριφοράς και απροσεξία, είναι περισσότερο επιρρεπείς στο να δοκιμάσουν αλκοόλ και ουσίες.

Οι περισσότερες ουσίες είναι επιβλαβείς, ειδικά όταν χρησιμοποιούνται σε μεγάλες ποσότητες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι έφηβοι δεν αντιδρούν στις ουσίες με τον ίδιο τρόπο που αντιδρούν οι ενήλικες. Φαίνεται, για παράδειγμα, πως οι έφηβοι βιώνουν πιο έντονα  τις ευχάριστες επιδράσεις του αλκοόλ, με αποτέλεσμα να οδηγούνται εύκολα στην υπερκατανάλωση και την απώλεια ελέγχου. Επιπλέον, ο εγκέφαλος των νέων είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στη νευροτοξικότητα του αλκοόλ, η οποία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υγεία τους, την ασφάλειά τους και την περαιτέρω ανάπτυξή τους μακροπρόθεσμα.

Καθώς η χρήση αλκοόλ ή ουσιών συνήθως εξυπηρετεί τον επιθυμητό σκοπό της (π.χ., μείωση του άγχους, ενίσχυση της θετικής σύντομης εμπειρίας), τουλάχιστον στην αρχή, οι πιθανότητες επανάληψης της χρήσης τους ενδέχεται να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου, οδηγώντας σε αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική ανάπτυξη, την καθημερινή ζωή, τις σχολικές επιδόσεις και τις κοινωνικές σχέσεις, ενώ αυξάνει την τάση για ριψοκίνδυνες συμπεριφορές.

Πότε χρειάζεται να ανησυχήσω για τη χρήση αλκοόλ ή ουσιών που κάνει ένας μαθητής μου;

Η χρήση αλκοόλ ή ουσιών κατά την παιδική ή την εφηβική ηλικία χρειάζεται να αποτελεί σε κάθε περίπτωση λόγο ανησυχίας. Όσο μεγαλύτερο χρονικό διάστημα γίνεται η χρήση μιας ουσίας, τόσο περισσότερο εθιστική και επικίνδυνη γίνεται.

Πώς, όμως, μπορείτε να καταλάβετε ότι ένας μαθητής κάνει χρήση αλκοόλ ή άλλων ουσιών; Πέρα από τις άμεσες αποδείξεις (π.χ., μπουκαλάκια, σακουλάκια ή άλλα σύνεργα), οι εκπαιδευτικοί συχνά παρατηρούν στους μαθητές τους αλλαγές στο σώμα τους, τη συναισθηματική τους κατάσταση και τη συμπεριφορά τους. Φυσικά, οι ιδιαιτερότητες αυτών των αλλαγών εξαρτώνται άμεσα από τις ίδιες τις ουσίες. Για παράδειγμα, ενώ ο καπνός μπορεί να προκαλέσει βήχα και αναπνευστικά προβλήματα, τα διεγερτικά ατμίσματος μπορούν να προκαλέσουν αϋπνία, ευερεθιστότητα και ανεξήγητη απώλεια βάρους.

Ακολουθούν ορισμένες σημαντικές ενδείξεις ότι ένας μαθητής ενδεχομένως κάνει σοβαρή ή ιδιαίτερα ανησυχητική χρήση:

• Αλλαγές στην συμπεριφορά, τις καθημερινές ρουτίνες και τις φιλικές του σχέσεις.
• Εναλλαγές της διάθεσης, ευερεθιστότητα ή διαπληκτισμοί.
• Ασυνήθιστη αναστάτωση, νευρικότητα ή υπερκινητικότητα.
• Λήθαργος, επιβράδυνση των αντιδράσεων, περισσότερος ύπνος ή έλλειψη κινήτρου.
• Πτώση της σχολικής βαθμολογίας, σχολικές απουσίες, κακές επιδόσεις στο σχολείο ή την εργασία. 
• Απώλεια ενδιαφέροντος για τα χόμπι ή τις εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως η ενασχόληση με αθλητικά, καλλιτεχνικά ή κοινωνικά εγχειρήματα. 
• Σχόλια από άλλους εκπαιδευτικούς, το προσωπικό του σχολείου, τους συμμαθητές ή τους φίλους και τους γονείς/φροντιστές.
• Φιλίες με παραβατικά άτομα ή άτομα που κάνουν χρήση ουσιών.
• Ανάσα που μυρίζει αλκοόλ ή καπνό.
• Ενδείξεις χρήσης αλκοόλ (π.χ., όταν ο μαθητής δυσκολεύεται να ξυπνήσει ή κοιμάται στη διάρκεια του μαθήματος μέσα στην τάξη κ.λπ.).
• Επικίνδυνη συμπεριφορά, όπως εμπλοκή σε καυγάδες, οδήγηση υπό την επήρεια μέθης, ή επικίνδυνη σεξουαλική δραστηριότητα.
• Απομόνωση από τους φίλους ή μη συμμετοχή σε σχολικές εκδηλώσεις.
• Δανεισμός ή αρπαγή χρημάτων ή τιμαλφών.
• Απώλεια από το σπίτι συνταγογραφούμενων φαρμάκων ή αλκοόλ.

Τι μπορώ να κάνω για να βοηθήσω έναν μαθητή μου που κάνει χρήση αλκοόλ ή ουσιών;

Εάν παρατηρήσετε ότι κάποιος από τους μαθητές σας αντιμετωπίζει δυσκολίες που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ και/ή τη χρήση ουσιών, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να δοκιμάσετε να κάνετε: 

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να βοηθήσει σχετικά με κάποιους αρχικούς προβληματισμούς  και να παραπέμψει σε εξειδικευμένους επαγγελματίες. Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, θα βοηθούσε η συμβουλή από  έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας

Το δημόσιο σύστημα παρέχει υπηρεσίες στο κοινό μέσω των υπηρεσιών ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Εάν η κατανάλωση αλκοόλ και/ή η χρήση ουσιών που κάνει ένας μαθητής σας είναι πολύ συχνές και έντονες, εκδηλώνονται σε πολλά διαφορετικά πλαίσια και παρεμβαίνουν στις καθημερινές σχολικές δραστηριότητές του μέσα στην τάξη, ίσως αποτελούν  ένδειξη πιθανών Διαταραχών Χρήσης Ουσιών. 

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.