Ποιες είναι οι τυπικές προσδοκίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο;

Η ανάγνωση και η γραφή είναι δύσκολες δεξιότητες, τις οποίες δεν μαθαίνουμε μονομιάς. Οι δεξιότητες της ανάγνωσης και του γραπτού λόγου αναπτύσσονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου και κάθε φορά που μαθαίνουμε κάτι νέο, ετοιμαζόμαστε να μάθουμε κάτι άλλο. Στις τυπικές αναγνωστικές δεξιότητες περιλαμβάνονται το να μπορεί κάποιος να απαγγέλει το αλφάβητο, να αναγνωρίζει τα γράμματα, να αντιστοιχίζει τα γράμματα με τους ήχους τους, να αναγνωρίζει οικείες λέξεις και να διαβάζει κείμενα αυξανόμενης δυσκολίας.

Πότε χρειάζεται να δώσω ιδιαίτερη προσοχή στις δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο;

Πολλοί άνθρωποι μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο. Υπάρχουν, όμως, ορισμένες ενδείξεις που μπορούμε να προσέξουμε όταν είμαστε μικρά παιδιά, οι οποίες ίσως υποδεικνύουν μια πιο σοβαρή ανησυχία που χρειάζεται να μας απασχολήσει. Εάν έχεις αμφιβολίες σχετικά με το πώς μπορείς να εντοπίσεις τις ενδείξεις αυτές, ζήτησε βοήθεια από έναν έμπιστο γονέα/φροντιστή ή εκπαιδευτικό.

Οι ενδείξεις δυσκολιών στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο που εμφανίζουμε στα πρώτα χρόνια της παιδικής μας ηλικίας (όταν είμαστε μέχρι 6 ετών), είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

Καθυστερούμε να μιλήσουμε σε σχέση με τα άλλα παιδιά.
Δυσκολευόμαστε να μάθουμε απλές ομοιοκαταληξίες.
Δυσκολευόμαστε να ακολουθήσουμε τις οδηγίες που μας δίνει ένας ενήλικας.
Δυσκολευόμαστε να διαβάσουμε μικρές λέξεις.
Επαναλαμβάνουμε ή παραλείπουμε λέξεις όταν διαβάζουμε.
Δυσκολευόμαστε τις περισσότερες φορές να ξεχωρίσουμε το δεξί από το αριστερό.

Όταν πηγαίνουμε στο σχολείο, οι ενδείξεις ότι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

Δυσκολευόμαστε σημαντικά να μάθουμε ανάγνωση, να διαβάσουμε δύσκολες ή νέες λέξεις και να ξεχωρίσουμε τις συλλαβές μιας λέξης.
Δυσκολευόμαστε να κρατήσουμε σημειώσεις και να αντιγράψουμε λέξεις από τον πίνακα.
Δυσκολευόμαστε να κάνουμε ομοιοκαταληξίες, να αντιστοιχίσουμε τους ήχους με τα γράμματα και να τοποθετήσουμε τους ήχους στη σωστή διάταξη και αλληλουχία.
Υπολειπόμαστε στην αναγνωστική ευχέρεια και εξακολουθούμε να διαβάζουμε με αργό αναγνωστικό ρυθμό, ενώ άλλα παιδιά εξελίσσονται πιο γρήγορα.
Αποφεύγουμε να διαβάσουμε μεγαλόφωνα μέσα στη σχολική τάξη, συνήθως επειδή ντρεπόμαστε ή αγχωνόμαστε.
Αισθανόμαστε κόπωση εξαιτίας της μεγάλης προσπάθειας που καταβάλλουμε για να κάνουμε ανάγνωση.

Εκτός σχολείου, οι ενδείξεις ότι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο είναι, μεταξύ άλλων, οι εξής:

Δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τα λογότυπα και τις πινακίδες.
Δυσκολευόμαστε να μάθουμε τους κανόνες ενός παιχνιδιού.
Δυσκολευόμαστε να θυμηθούμε οδηγίες με πολλαπλά βήματα.
Δυσκολευόμαστε να μάθουμε να διαβάζουμε το ρολόι και να λέμε την ώρα.
Δυσκολευόμαστε να μάθουμε ξένες γλώσσες.
Έχουμε συναισθηματικά ξεσπάσματα όταν δεν μπορούμε να διαβάσουμε κάτι.

Τι μπορώ να κάνω εάν αντιμετωπίζω δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο;

Το να έχεις να αντιμετωπίσεις δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο μπορεί να είναι μια κοπιαστική και εκνευριστική διαδικασία. Εάν καταλαβαίνεις ότι αντιμετωπίζεις τέτοιου είδους δυσκολίες, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείς να δοκιμάσεις να κάνεις, ώστε να περιορίσεις τις επιπτώσεις που έχουν στη ζωή σου και να βελτιωθείς σταδιακά στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο:

Καταρχάς, τα περισσότερα από αυτά που σου προτείνουμε θα μπορούσαν να εφαρμοστούν με μεγαλύτερη ευκολία με τη βοήθεια ενός ενήλικα που εμπιστεύεσαι ή ενός εκπαιδευτικού σου. Μπορείς, λοιπόν, να δοκιμάσεις να κάνεις τα εξής:

Υπάρχουν ορισμένα πράγματα που μπορείς να κάνεις, τα οποία ίσως είναι χρήσιμα σε καθημερινή βάση και άλλα που ίσως σου φανούν χρήσιμα όταν έχεις να ολοκληρώσεις κάποια συγκεκριμένα δύσκολα σχολικά καθήκοντα ή εργασίες. Μπορείς, λοιπόν, να δοκιμάσεις να κάνεις τα εξής:

Αφιέρωσε λίγο χρόνο στην οργάνωση και τον προγραμματισμό. Συχνά οι αναγνωστικές δυσκολίες συνυπάρχουν με άλλες δυσκολίες, όπως τη δυσκολία να θυμάται κάποιος τις δραστηριότητες ή τα καθήκοντά του. Προσπάθησε, λοιπόν, να αφιερώσεις λίγο χρόνο στο να προγραμματίζεις αυτά που έχεις να κάνεις σε καθημερινή βάση. Για τον σκοπό αυτό, μπορεί να σου φανούν χρήσιμα τα ημερολόγια τοίχου, οι εφαρμογές κινητών τηλεφώνων ή τα ξυπνητήρια.
Εξασκήσου στους ήχους των λέξεων και μετά πρόφερε όλους αυτούς τους ήχους μαζί. Όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση, είναι αρκετά συνηθισμένο να ξοδεύουμε πολύ χρόνο προσπαθώντας να προφέρουμε τις λέξεις ενός κειμένου, με αποτέλεσμα να μη θυμόμαστε αυτό που μόλις έχουμε διαβάσει. Επομένως, η τακτική εξάσκηση στην αποκωδικοποίηση των λέξεων μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά μας να θυμόμαστε το νόημα ενός κειμένου που μόλις διαβάσαμε. Για να το κατορθώσεις αυτό, μπορείς να χρησιμοποιήσεις εκπαιδευτικές κάρτες ανάγνωσης με λέξεις που χρησιμοποιούνται συχνά, να διαβάσεις μικρά και εύκολα κείμενα ή να κάνεις ανάγνωση δυνατά.
Δοκίμασε να χρησιμοποιήσεις και άλλα εργαλεία. Τα ηχογραφημένα βιβλία, το γράψιμο σε υπολογιστή αντί για το χέρι και η χρήση διαθέσιμων εφαρμογών ώστε να εξασκηθείς στην ηχητική εκφορά και την ανάγνωση, είναι χρήσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση των δυσκολιών σου στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο.
Ασχολήσου με άλλες δραστηριότητες στις οποίες να νιώθεις ότι τα καταφέρνεις καλά. Οι δυσκολίες στην ανάγνωση μπορούν βαθμιαία να υποσκάψουν το αίσθημα ικανότητάς μας. Η ενασχόλησή σου με δραστηριότητες όπως η μουσική, η συμμετοχή σε ομαδικά αθλήματα ή σε ότι άλλο πιστεύεις ότι τα καταφέρνεις και νιώθεις καλά, συμβάλλει στην οικοδόμηση και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής σου, η οποία μπορεί να πληγωθεί εξαιτίας των δυσκολιών σου στην ανάγνωση.

Εάν έχεις κάποιο καθήκον, κάποια δραστηριότητα ή κάποια εργασία και οι δυσκολίες σου στην ανάγνωση δυσχεραίνουν περισσότερο την προσπάθειά σου να τα ολοκληρώσεις, μπορείς να δοκιμάσεις να κάνεις τα εξής:

Χώρισε τις εργασίες και τα καθήκοντα σε μικρότερα μέρη. Χωρίζοντας τα μεγαλύτερα καθήκοντα ή τους μεγαλύτερους στόχους σε μικρότερα μέρη, αποκτούμε τη δυνατότητα να συγκεντρωνόμαστε περισσότερο, γεγονός που καθιστά τις μεγάλες εργασίες λιγότερο εξαντλητικές.
Αφιέρωσε αρκετό χρόνο στις εργασίες και κάνε συχνά διαλείμματα. Τα άτομα με δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο, ίσως χρειάζονται λίγο περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν τα καθήκοντα που απαιτούν διάβασμα και γράψιμο. Να είσαι, λοιπόν, ρεαλιστής/ρεαλίστρια αναφορικά με τον χρόνο που θα χρειαστείς για να ολοκληρώσεις τις εργασίες σου. Επίσης, κάθε φορά που προγραμματίζεις μια αρκετά κοπιαστική δραστηριότητα, θα σε βοηθήσει να κάνεις συχνά ολιγόλεπτα διαλείμματα, ώστε να ξεκουράζεις το μυαλό σου.
Απομάκρυνε καθετί που μπορεί να σου αποσπάσει την προσοχή. Οποιοσδήποτε μπορεί εύκολα να αποσπαστεί από κάτι που του τραβά το ενδιαφέρον. Η απομάκρυνση περισπασμών, όπως η τηλεόραση, τα παιχνίδια και το κινητό τηλέφωνο, μπορεί να σε βοηθήσει να συγκεντρωθείς πλήρως στα καθήκοντα που απαιτούν πολλή νοητική προσπάθεια.
Οργάνωσε και αναθεώρησε το γραπτό σου. Κάτι που μας βοηθά συνήθως να συγκεντρωθούμε είναι το να σκεφτόμαστε τι θέλουμε να γράψουμε προτού ξεκινήσουμε να το γράφουμε. Έτσι, προτού ξεκινήσεις να γράφεις, αφιέρωσε λίγο χρόνο στο να σκεφτείς τις ιδέες που θέλεις να γράψεις, τα στοιχεία που θέλεις να χρησιμοποιήσεις για να τεκμηριώσεις τις ιδέες σου και πώς θέλεις να ολοκληρώσεις το κείμενό σου.
Γράψε χωρίς να δίνεις σημασία στην ορθογραφία και διόρθωσε το γραπτό σου σε δεύτερο χρόνο. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο να επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ στην ορθογραφία, που χάνουμε εντελώς τον ειρμό της σκέψης μας. Κάθε φορά, λοιπόν, που έχεις να γράψεις κάτι, αγνόησε την ορθογραφία και επικεντρώσου στο περιεχόμενο αυτού που γράφεις. Μπορείς να θεωρήσεις το αρχικό γραπτό σου ως προσχέδιο και αφού διατυπώσεις τις ιδέες σου, διάβασε ξανά το κείμενό σου και έλεγξέ το για τυχόν ορθογραφικά λάθη.

Εάν έχεις ήδη δοκιμάσει κάποιες ή τις περισσότερες από τις παραπάνω προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να ζητήσεις από έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι να αναζητήσει επαγγελματική υποστήριξη.

Εάν οι δεξιότητές στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο δεν εξελίσσονται όπως αναμένεται παρά τις προσπάθειες και οι δυσκολίες δεν συμβαδίζουν καθόλου με αυτές που αντιμετωπίζουν άλλα άτομα της ίδιας ηλικίας, ίσως αποτελούν ένδειξη μιας διαταραχής που ονομάζεται Δυσλεξία.

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορεί να με βοηθήσει;

Πολλές φορές βιώνουμε ένα αίσθημα ντροπής, ανεπάρκειας ή ακόμα και ενοχής όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο. Κάποιες φορές, μπορεί ακόμα και να θεωρήσουμε ότι οι δυσκολίες μας δεν είναι και τόσο σπουδαίες και ότι θα τις ξεπεράσουμε μεγαλώνοντας. Εάν, όμως, θεωρούμε ότι πράγματι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο, μπορούμε τώρα να λάβουμε υποστήριξη και καθοδήγηση.

Εάν θεωρείς ότι έχεις δυσκολίες στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο, οι οποίες επιμένουν για περισσότερο από μερικές εβδομάδες, μίλησε σε έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι ή σε έναν εκπαιδευτικό σου. Οι ενήλικες αυτοί μπορούν να σε βοηθήσουν να απευθυνθείς σε κάποιον επαγγελματία για να σε αξιολογήσει ή να λάβεις υποστηρικτική παρέμβαση στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο. Όσο πιο νωρίς λάβεις υποστήριξη, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα.

Οι ειδικοί παιδαγωγοί, οι δάσκαλοι και οι λογοθεραπευτές που διαθέτουν εμπειρία στη διδασκαλία των μαθητών που μαθαίνουν διαφορετικά, μπορούν να μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε τις δυσκολίες μας στην ανάγνωση και τον γραπτό λόγο με διαφορετικούς και περισσότερο αποτελεσματικούς τρόπους.

Εκτός σχολείου, πρόσθετες υπηρεσίες παρέχουν τα Κέντρα Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.

camhicode-2

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;