Ποια είναι η αναμενόμενη ή τυπική κοινωνική συστολή;

Το να είναι κανείς συνεσταλμένος (ντροπαλός) δεν είναι σε καμιά περίπτωση πρόβλημα. Πέρα από αυτό το χαρακτηριστικό της ιδιοσυγκρασίας, κάποιες φορές πολλοί από εμάς βιώνουμε συστολή (ντροπή) σε κάποιο βαθμό σε διάφορες ηλικίες. Ωστόσο, όσοι νιώθουν κοινωνική συστολή σε τυπικά επίπεδα συνήθως ξεθαρρεύουν σιγά σιγά, αφού συνηθίσουν με τον καιρό μια νέα κατάσταση. Ίσως νιώθουμε συστολή όταν συναντάμε για πρώτη φορά νέους συμμαθητές ή εκπαιδευτικούς, ή ακόμα και όταν πρόκειται να μιλήσουμε σε έναν υπάλληλο σε κάποιο κατάστημα. Ενώ η κοινωνική συστολή ίσως μας εμποδίσει να κάνουμε κάτι για πρώτη φορά, δεν θα εμποδίσει σημαντικά τη συμμετοχή μας σε καθημερινές δραστηριότητες στο σχολείο ή εκτός σχολείου. Ακόμα και αν είμαστε λίγο ντροπαλοί, είναι αναμενόμενο να είμαστε σε θέση να ξεπερνάμε τη συστολή μας σε κάποιο επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης σε οικογενειακές συγκεντρώσεις, στο σχολείο και με τους φίλους μας. 

 

Πότε χρειάζεται να δώσω ιδιαίτερη προσοχή στην κοινωνική συστολή;

Εάν το να νιώθουμε συστολή μάς εμποδίζει να αλληλεπιδράμε με τους άλλους ή να συμμετέχουμε σε ευχάριστες δραστηριότητες, τότε χρειάζεται να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή. Υπερβολική κοινωνική συστολή είναι όταν δεν είμαστε σε θέση να χαλαρώσουμε και παραμένουμε σιωπηλοί ή απόμακροι. Αυτό το συναίσθημα μπορεί να περιορίσει τις κοινωνικές και μαθησιακές μας εμπειρίες. 

 

Όταν, για παράδειγμα, αρχίσουμε να πηγαίνουμε στο νέο μας σχολείο, είναι φυσιολογικό να νιώσουμε συστολή και να μην αλληλεπιδρούμε στην αρχή με τους άλλους. Ωστόσο, αναμένεται να εξοικειωθούμε με το νέο περιβάλλον μέσα σε λίγες ημέρες έως ένα μήνα. Εάν δεν τα καταφέρνουμε να  χαλαρώσουμε, υπάρχει το ενδεχόμενο να  βιώνουμε υπερβολική κοινωνική συστολή. 

 

Η υπερβολική κοινωνική συστολή εμφανίζεται όταν φοβόμαστε κάθε είδους κοινωνικές καταστάσεις και μας τρομοκρατεί το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Συνήθως, είναι δύσκολο να ξεπεράσουμε τον φόβο μας να μιλήσουμε δημόσια ή μέσα στη σχολική τάξη, να γνωρίσουμε νέα άτομα, να μιλήσουμε στο τηλέφωνο, να διαβάσουμε ή να φάμε μπροστά σε άλλους και να μιλήσουμε σε κάποιον που δεν γνωρίζουμε. Είναι, επίσης, σύνηθες να βιώνουμε σωματικές ενοχλήσεις, όπως πονοκεφάλους και πόνους στο στομάχι. 

 

Τι μπορώ να κάνω εάν αντιμετωπίζω δυσκολίες που σχετίζονται με υπερβολική κοινωνική συστολή;

Μπορεί να είναι πολύ κοπιαστικό και εκνευριστικό να χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε την υπερβολική κοινωνική συστολή μας, γιατί πολλές φορές, αν και θέλουμε να αλληλεπιδράσουμε με τους άλλους, νιώθουμε απλώς σαν να μην μπορούμε. Εάν καταλαβαίνεις ότι δυσκολεύεσαι στον τομέα αυτό, υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείς να δοκιμάσεις να κάνεις:

  • Δώσε στον εαυτό σου χρόνο ώστε να μπορέσεις να εξοικειωθείς με καταστάσεις που σου προκαλούν κοινωνική συστολή. Όταν βρίσκεσαι σε μια νέα δύσκολη κοινωνική κατάσταση, δώσε λίγο χρόνο στον εαυτό σου για να παρατηρήσεις το περιβάλλον και μην προσπαθήσεις να κάνεις πολλά από την αρχή. Αντί να περιμένεις να δημιουργήσεις γρήγορα σχέσεις με τους άλλους, προσπάθησε να θέσεις ως πρώτο στόχο το να τους χαιρετήσεις και να κάνεις μαζί τους βλεμματική επαφή. Ένας άλλος στόχος θα μπορούσε να είναι να κουβεντιάσεις πέντε λεπτά με ένα άτομο που δεν γνωρίζεις πολύ καλά. 
  • Δημιούργησε ευκαιρίες για θετική αλληλεπίδραση. Μπορείς να κανονίσεις να είσαι κοντά ή να κάνεις δραστηριότητες με ένα άτομο ή με μια μικρή ομάδα ατόμων, με τα οποία να νιώθεις άνετα. Οι συνεσταλμένοι άνθρωποι χρειάζονται θετικά βιώματα κοινωνικής αλληλεπίδρασης, που θα τους κάνουν να χαλαρώσουν. 
  • Παίξε παιχνίδια ρόλων με κάποιον που εμπιστεύεσαι με θέμα την κοινωνική αλληλεπίδραση. Μπορείς να παίξεις παιχνίδια ρόλων με θέμα νέες ή άβολες καταστάσεις, ώστε να εξασκηθείς στον κοινωνικό χαιρετισμό, στη βλεμματική επαφή, στο να μιλάς με θάρρος, να χαμογελάς και να κατανοείς την οπτική των άλλων. 
  • Αναγνώρισε και αποδέξου την πρόοδό σου. Όταν σημειώνεις πρόοδο, είναι σημαντικό να την αναγνωρίζεις. Επαίνεσε τον εαυτό σου για κάθε προσπάθεια που κάνεις ώστε να ξεπεράσεις την υπερβολική σου κοινωνική συστολή. 
  • Προσπάθησε να μην αποφεύγεις την κοινωνική αλληλεπίδραση ή τις καταστάσεις που σε κάνουν να νιώθεις άβολα. Η αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων μπορεί να μεγεθύνει την υπερβολική ή την παρατεταμένη  κοινωνική συστολή, καθώς ενισχύει την ιδέα ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση είναι τρομακτική. Επίσης, η αποφυγή ενδέχεται να οδηγήσει σε γενικεύσεις, με αποτέλεσμα να αρχίσεις να αντιμετωπίζεις με συστολή και άλλες κοινωνικές καταστάσεις, στις οποίες πριν δεν ντρεπόσουν.  
  • Να θυμάσαι και να μην προσπερνάς τα καλά στοιχεία του εαυτού σου. Όταν νιώθουμε κοινωνική συστολή, είναι σύνηθες το να μην  έχουμε διάθεση και να μη νιώθουμε και τόσο καλά με τον εαυτό μας. Προσπάθησε, λοιπόν, να θυμάσαι τα καλά πράγματα για τον εαυτό σου, τα δυνατά σου σημεία και όλα εκείνα που σε κάνουν ενδιαφέροντα.  Ο καθένας μας είναι μοναδικός με τον δικό του διαφορετικό τρόπο. 
  • Να θυμάσαι ότι δεν είσαι το επίκεντρο της προσοχής όλων. Όταν νιώθουμε συστολή, είναι εύκολο να πέσουμε στην παγίδα να πιστέψουμε ότι όλοι γύρω μας μάς κοιτάζουν και μας κρίνουν. Η αλήθεια είναι ότι μάλλον δεν μας σκέφτονται καθόλου! 
  • Να θυμάσαι ότι είναι σχεδόν αδύνατον να αποφύγουμε την κριτική. Η κριτική είναι δυστυχώς μέρος της ανθρώπινης φύσης. Δε μπορούμε να εμποδίσουμε τους άλλους να έχουν άποψη για εμάς ή να μας κάνουν κριτική. Όμως, τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουμε τι σκέφτονται οι άλλοι ή τι πιστεύουν για εμάς, επομένως δεν επηρεάζουν καθόλου τη ζωή μας. 
  • Στρέψε την προσοχή σου αλλού. Εάν διαπιστώσεις ότι αγχώνεσαι για το τι μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για σένα, προσπαθήστε να στρέψεις την προσοχή σου σε κάτι άλλο.  

Εάν έχεις ήδη δοκιμάσει κάποιες ή τις περισσότερες από τις παραπάνω προτάσεις και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζεις επιμένουν, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή να ζητήσεις από έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι να αναζητήσει επαγγελματική υποστήριξη. 

 

Η κοινωνική συστολή που είναι υπερβολική όσον αφορά το πόσο επηρεάζει αρνητικά την καθημερινή σου ζωή ίσως αποτελεί πιθανή ένδειξη Διαταραχής Κοινωνικού Άγχους. 

 

Τι είδους επαγγελματική υποστήριξη μπορώ να αναζητήσω για βοήθεια;

Πολλές φορές έχουμε αισθήματα ντροπής, ανεπάρκειας ή ενοχής όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες οι οποίες σχετίζονται με την υπερβολική κοινωνική συστολή. Εάν θεωρείς ότι αντιμετωπίζεις τέτοιου είδους δυσκολίες, υπάρχει διαθέσιμη υποστήριξη και καθοδήγηση αυτή τη στιγμή. 

 

Ο παιδίατρος ή ο οικογενειακός γιατρός μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τους αρχικούς σου προβληματισμούς και να σε παραπέμψει σε ειδικούς επαγγελματίες.  Επίσης, εφόσον είναι εφικτό, μια επίσκεψη  σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμη. 

 

Το δημόσιο σύστημα υγείας και το δημόσιο σύστημα παιδείας παρέχουν υπηρεσίες μέσω των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας παιδιών και εφήβων και των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης  (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.).

 

Πού μπορώ να βρω περισσότερες πληροφορίες;

Εάν θέλετε να μάθετε περισσότερες πληροφορίες για τις πιο κοντινές διαθέσιμες υπηρεσίες του εκπαιδευτικού συστήματος και του συστήματος δημόσιας υγείας για την παροχή βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους σε όλη τη χώρα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας Χαρτογράφηση Υπηρεσιών εδώ.

Μπορείτε επίσης να βρείτε περισσότερες πληροφορίες σαρώνοντας με την κάμερα του τηλεφώνου σας τον παρακάτω κωδικό QR ή πατώντας στο σύνδεσμο εδώ.

 

camhicode-2

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;
Ναι!
Όχι πραγματικά